کمند

کمند. [ ک َ م َ ] ( اِ ) ریسمانی باشد که در وقت جنگ در گردن خصم انداخته به خود کشند و گاهی شخصی یا چیزی را از جای بلند نیز بر آن انداخته به خود می کشند. ( آنندراج ). دام و طنابی که در جنگ بر گردن دشمن انداخته به جانب خود کشند. ( ناظم الاطباء ). پهلوی: کَمَند، کردی: کَمَن ( طناب با گره متحرک ). دام و طنابی که در جنگ بر گردن دشمن یا در شکار بر گردن حیوان می انداختند و او را به جانب خود می کشیدند. ( حاشیه برهان چ معین ). ریسمانی محکم که هنگام جنگ آن را بر گردن و کمر دشمن اندازند و وی را به بند آورند و یا جانوران را بدان مقید کنند. ( فرهنگ فارسی معین ). وَهَق. بالاهنگ. پالاهنگ. 

طناب، رشته دراز، رشته ضخیم و دراز برای گرفتار ساختن انسان یا حیوان، و یا بوسیله آن از دیوار بالا میروند، خمند هم گویند
( اسم ) ریسمانی محکم که هنگام جنگ آن را بر گردن و کمر دشمن اندازند و ویرا ببند در آورند و یا جانوران را بدان مقید کنند ٠ یا خم کمند ٠ خم زلف و گیسو که دور رخسار حلقه میزند: (همی بجنگ بگیرد قمر بخم کمند اگر چه خم کمندش کنون قمر دارد ) ٠ ( عثمان مختاری ) بعضی را دست و گردن بخم کمند استوار گردانند ٠ یا زلف کمند ٠ زلف مجعد همچون کمند: (می نوش و جهان بخش که از زلف کمندت شد گردن بد خواه گرفتار سلاسل ) ٠ ( حافظ )

کمند (فیروزکوه). کمند یک روستا در ایران است که در دهستان پشت کوه ( فیروزکوه ) واقع شده است. کمند ۴۵۶ نفر جمعیت دارد.

وسیله ای برای زنده گرفتن شکار یا دشمن. کمند رشته ای است بلند، ساخته از طناب یا چرم که در یک سرِ آن حلقه یا قلابی است که می توان در دست گرفت یا به کوهۀ زین اسب متصل کرد. انتهای آزاد آن را حلقه می کنند و از گرهی سست می گذرانند. کمند انداز با پرتاب آن به سوی شخص یا جانور گریزپا و افتادن حلقه به دور بدن شخص یا شاخ یا پای جانور، با کشیدن آن حلقه را تنگ می کند و جاندار گرفتار را از حرکت باز می دارد و به اسارت درمی آورد. در جنگ های قدیم از این وسیله هم برای اسیرکردن دشمن و هم گرفتن شکار استفاده می کردند. در محاصرۀ شهرها و قلعه ها نیز با نصب چنگکی فلزی و چند شاخه به سرِ آزاد کمند آن را به سمت کنگره ها و باروها پرتاب می کردند و می کوشیدند خود را به بالا برسانند. گاه محصوران نیز همین شیوه را برای پایین آمدن از دیوارها به کار می بردند. امروزه کمند کاربرد جنگی خود را ازدست داده است و فقط در برخی از نقاط جهان برای زنده گیری حیواناتی چون اسب، گاو وحشی، گوزن و امثال آن استفاده می شود. کمند اندازی مستلزم تمرین و ممارست بسیار است و گاو چرانان (کابوی ها) امریکایی در کاربرد آن مهارت دارند. در داستان ها و افسانه های ایرانی از کمند به کرّات یاد شده، که یکی از مشهورترین این داستان ها گرفتارشدن کاموس کشانی، پهلوان تورانی، در کمند رستم، قهرمان ملی ایران، در شاهنامه است.