ناترازی به مفهوم عدم تعادل یا ناپایداری در سیستمهای مختلف اشاره دارد. این مفهوم در زمینههای مختلفی مانند حمل و نقل دریایی و اقتصاد کاربرد دارد.
در حمل و نقل دریایی
در این زمینه، ناترازی به تفاوت آبخور شناور در ناحیه سینه (پیشانی) و پاشنه (عقب) اشاره دارد.
آبخور: به عمق زیر آب یک کشتی یا شناور گفته میشود. به عبارت دیگر، آبخور نشان میدهد که چقدر از شناور در آب فرو رفته است.
ناحیه سینه و پاشنه: سینه به قسمت جلو (پیشانی) کشتی و پاشنه به قسمت عقب (پشت) آن اشاره دارد.
تفاوت آبخور: اگر عمق زیر آب در قسمت جلو (سینه) کشتی با عمق زیر آب در قسمت عقب (پاشنه) متفاوت باشد، به این وضعیت ناترازی میگویند.
در اقتصاد
در حوزه اقتصادی، ناترازی به وضعیتی اشاره دارد که در آن نیروهای بازار، به ویژه عرضه و تقاضا، در تعادل نیستند. این وضعیت میتواند به شکلهای زیر بروز کند:
مازاد: زمانی که عرضه کالاها یا خدمات بیش از تقاضا باشد، به طوری که تولیدکنندگان نتوانند تمام محصولات خود را بفروشند. این وضعیت میتواند منجر به کاهش قیمتها و کاهش انگیزه تولیدکنندگان برای تولید بیشتر شود.
کمبود: زمانی که تقاضا برای کالاها یا خدمات بیش از عرضه باشد، به طوری که مصرفکنندگان نتوانند محصولات مورد نیاز خود را پیدا کنند. این وضعیت منجر به افزایش قیمتها و ناپایداری در بازار میشود.
این وضعیت میتواند به ناپایداری در قیمتها و مقادیر کالاها و خدمات منجر شود و به تبع آن، مشکلاتی برای تولیدکنندگان و مصرفکنندگان ایجاد کند. این عدم تعادل میتواند موجب بروز بحرانهای اقتصادی و اجتماعی نیز شود.