مناسک به مجموعه‌ای از اعمال و رفتارهای نمادین و قاعدهمند اطلاق می‌شود که در چارچوب باورهای دینی یا فرهنگی انجام می‌گیرد. این اعمال ممکن است به مناسبت رویدادهای مهم زندگی فردی همچون تولد، ازدواج یا مرگ، و یا در چارچوب چرخه‌های زمانی منظم مانند روزانه، هفتگی یا سالانه برگزار شوند. نمونه‌های شاخص این مناسک شامل مراسم یکشنبۀ کلیساهای مسیحی، شبات در آیین یهود و نماز جمعه در اسلام است. این اعمال معمولاً حاوی معانی عمیق نمادین هستند و بازتاب‌دهنده جهان‌بینی، اعتقادات دینی و همچنین ساختارهای سیاسی و اقتصادی جامعه محسوب می‌شوند.
اهداف برگزاری آن بسیار متنوع و گسترده است. در ادیان ابراهیمی، این اعمال عمدتاً با هدف تقرب به خداوند انجام می‌شوند. با این حال، اهداف دیگری همچون درخواست برای افزایش برکت، شکست دشمنان، دستیابی به روشن‌بینی، کاهش رنج‌ها، درمان بیماری‌های جسمی و روانی، مشروعیت‌بخشی به وقایع مهم زندگی مانند ازدواج، جبران تخطی از هنجارهای اجتماعی یا دفع ارواح شریر نیز از انگیزه‌های رایج به‌شمار می‌روند. این مراسم غالباً با آیین‌هایی همچون خواندن اوراد و ادعیه، استفاده از نقاب، اجرای رقص و موسیقی، نواختن طبل و در برخی جوامع، حتی با استفاده از مواد مخدر همراه است.
حق اجرای آن در جوامع مختلف، به گروه‌های خاصی تعلق دارد. در برخی جوامع، همۀ افراد مجاز به اجرای آن هستند، همان‌گونه که در میان برخی بومیان استرالیا مرسوم است. در مقابل، در جوامعی مانند یانوماموی برزیل، این حق تنها به مردان اختصاص دارد و در میان قبیلۀ کالاباری در نیجریه، تنها زنان مجاز به اجرای مراسم هستند. در ساختارهای پیچیده‌تر، انجام مناسک ممکن است منحصراً در حوزۀ مسئولیت روحانیان، کاهنان یا شمن‌ها باشد که به‌عنوان واسطه‌های بین جهان مادی و معنوی عمل می‌کنند. این تنوع در اجرا، نشان‌دهندۀ پیوند عمیق مناسک با ساختارهای اجتماعی و فرهنگی هر جامعه است.
