مراقبه

[ویکی فقه] مراقبه یکی از مراحل تهذیب و محاسبه نفس است.
مراقبه از واژه ی «رَقَبَ» به معنای حفظ کردن و در نظر گرفتن مراقِب و توجه دادن فکر به سوی اوست و هر کس از کاری به سبب رعایت دیگری دوری جوید گفته می‏شود: فلانی را مراقبت کرد. 
پیشینه مراقبه
در متون اخلاق اسلامی، پیشینه مراقبه به «مرابطه» باز می گردد که عبارت است از نگاهبانی و مواظبت عقل از نفس. ‏ در هر حال، مشارطه، پیش نیاز مراقبه و معاقبه و مقامات پس از آن، تکمیل کننده ی محاسبه است. 
معنای اصطلاحی مراقبه
سید بحرالعلوم رحمه الله در تعریف مراقبه می فرماید: «مراقبه عبارت است از متوجه و ملتفت خود بودن در جمیع احوال، تا از آنچه بدان عازم شده و عهد کرده تخلف نکند.» 
[ویکی شیعه] مراقبه مواظبت آدمی بر تمامی اعمال، گفتار و اندیشه های خود برای سرپیچی نکردن از دستورات الهی است. مراقبه، مرحله دوم از مراحل سه گانه سلوک (مشارطه، مراقبه و محاسبه) است. علمای اخلاق با تاکید بسیار بر اهمیت مراقبه و با استناد به برخی آیات و روایات، آن را از ضروریات سلوک می دانند.
مراقبه، مواظبت کردن بنده در انجام اعمال است تا بر خلاف دستورات الهی نباشند. در مراقبه بنده به این امر توجه دارد که خداوند متعال بر ظاهر و باطن اعمال وی و آن چه در قلبش می گذرد، آگاه است. علمای اخلاق بر مراقبه بسیار تأکید داشته و آن را از امور ضروری سلوک می دانند. در اثر مراقبه، حالتی پیش می آید که با معرفت، دل، پیوسته (حضور در محضر) مراقَب (خداوند) را رعایت می کند و به او اشتغال و توجه داشته و به وی بازگشت دارد.
[ویکی اهل البیت] مراقبه از واژه ی «رَقَبَ» به معنای حفظ کردن و در نظر گرفتن مراقِب و توجه دادن فکر به سوی اوست و هر کس از کاری به سبب رعایت دیگری دوری جوید گفته می شود: فلانی را مراقبت کرد.
در متون اخلاق اسلامی، پیشینه ی مراقبه به «مرابطه» بازمی گردد که عبارت است از نگاهبانی و مواظبت عقل از نفس. در هر حال مشارطه، پیش نیاز مراقبه و معاقبه و مقامات پس از آن، تکمیل کننده ی محاسبه است.
سید بحرالعلوم در تعریف مراقبه می فرماید: «مراقبه عبارت است از متوجه و ملتفت خود بودن در جمیع احوال تا از آنچه بدان عازم شده و عهد کرده تخلف نکند».
خدای متعال در قرآن می فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده اید از (مخالفت) خدا بپرهیزید و هر کس باید بنگرد تا برای فردایش چه چیز از پیش فرستاده و از خدا بپرهیزید که خداوند از آنچه انجام می دهید آگاه است!».
علامه طباطبایی می گوید: این آیه مؤمنین را وادار می کند که به یاد خدای سبحان باشند و او را فراموش نکنند و مراقب اعمال خود باشند که چه می کنند، صالح آنها کدام و ناصالحش کدام است و صالح را هم خالص برای رضای خدا به جای آورند و این مراقبت را استمرار دهند؛ همواره از نفس خود حساب بکشند و هر عمل نیکی که در کرده های خود یافتند خدا را شکرگزارند و هر عمل زشتی دیدند خود را توبیخ نموده، نفس را مورد مؤاخذه قرار دهند و از خدای تعالی طلب مغفرت کنند.
خدای متعال که خود دیده بان و مراقب انسان و رفتار اوست، انسان را توبیخ می کند که مگر نمی داند که خدا می بیند! و در روایت است که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «احسان، آن است که خدا را چنان پرستش کنی که گویی او را می بینی و اگر نتوانی او را ببینی بدان که او تو را می بیند».
امام علی علیه السلام انسان ها را بر ترک مراقبت الهی سرزنش نموده و می فرماید: خود را به مراقبت از نفست بگمار. ایشان مومن را به دوام مراقبت قلبی توصیه می کنند و مؤمن عاقل را کسی می داند که با مراقبت خود در امروز به فکر فردایش باشد و می فرماید: خدا رحمت کند بنده ای که مراقبت الهی را به جای بیاورد.
[ویکی فقه] مراقبه (اخلاق). مراقبه یکی از مراحل تهذیب و محاسبه نفس است.
مراقبه از واژه ی «رَقَبَ» به معنای حفظ کردن 
لسان العرب، بن منظور، ج۱، ص۴۲۵. 
در متون اخلاق اسلامی، پیشینه مراقبه به «مرابطه» باز می گردد که عبارت است از نگاهبانی و مواظبت عقل از نفس. 
علم اخلاق اسلامی (ترجمه جامع السعادات)، ملامحمدمهدی نراقی، سیدجلال الدین مجتبوی، ج۳، ص۱۲۴.
سید بحرالعلوم رحمه الله در تعریف مراقبه می فرماید: «مراقبه عبارت است از متوجه و ملتفت خود بودن در جمیع احوال، تا از آنچه بدان عازم شده و عهد کرده تخلف نکند.» 
رساله سیر و سلوک (تحفة الملوک)، سید محمدمهدی بحرالعلوم، ص۱۵۰.‏