سقاخانه به فضایی سنتی در فرهنگ ایرانی گفته می‌شود که برای آب دادن به رهگذران یا زوار ایجاد می‌شده است. این مکان‌ها معمولاً ساده و کوچک بودند و هدف اصلی آنها تأمین نیاز آب و نشان دادن نوعی همدلی و مهمان‌نوازی اجتماعی بود.
سقاخانه‌ها اغلب با پوشش چوبی یا سنگی ساخته می‌شدند و دارای ظروف آب و قوری یا سطل برای خدمت‌رسانی بودند. در طراحی آنها توجه به دسترسی آسان و محافظت از آب در برابر آلودگی و گرما اهمیت داشت، و معمولاً در مسیر راه‌ها یا نزدیک اماکن مذهبی قرار می‌گرفتند.
سقاخانه‌ها نمادی از نوع‌دوستی و همبستگی اجتماعی در ایران قدیم محسوب می‌شدند. علاوه بر تأمین آب، این فضاها مکان‌هایی برای توقف کوتاه و گفت‌وگو بین مردم بودند و نشان‌دهنده ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی جامعه در مراقبت از یکدیگر به شمار می‌رفتند.
برخلاف تکیه‌های عمومی که در مساجد، حسینیه‌ها یا به صورت موقت در سطح معابر ایجاد می‌شوند، سقاخانه‌ها بیشتر در منازل شخصی افراد برپا می‌شوند. همچنین تکیه‌ها بیشتر پایگاهی برای جمع شدن هیئت‌های عزادار هستند اما سقاخانه‌ها چنین نقشی ندارند.
برای حرم امام رضا دو سقاخانه گزارش شده‌است. یکی از آنها که سقاخانه اسماعیل طلایی شهرت دارد؛ در وسط صحن انقلاب قرار گرفته‌است و پیش از آن به سقاخانه نادری مشهور بود. همچنین در مقابل ایوان طلای صحن جمهوری اسلامی نیز سقاخانه دیگری وجود دارد که با نمایی چون بیت‌المقدس طراحی و ساخته شده‌است. ابعاد این سقاخانه یک‌هشتم ابعاد حقیقی ساختمان قبة الصخره در بیت‌المقدس است.
در سال ۱۳۹۰ آستان قدس رضوی اقدام به نصب شیرهای اتومات آب (دارای چشم الکترونیکی) در این سقاخانه نمود و با قرار دادن لیوانهای آب یکبار مصرف، ظروف قدیمی را که مردم قبلاً با آنها آب می‌نوشیدند، جمع‌آوری نمود.
سقاخانه امامزاده، دارای کتیبه‌ای شامل قصیده مشهور محتشم، در سال ۱۳۲۱ق ساخته شده‌است. تعمیراتی دیگر همچون مرمت ایوان و کاشی‌کاری گنبد کوچک بقعه، انجام شده‌است.
این بنا تا سال ۱۳۴۵ خورشیدی دارای پنجره‌های آهنی بود که سال ۴۶ تجدید بنا شد. پس از پیروزی انقلاب ۵۷ هم هنگام ساخت رواق دارالحجه در زیر صحن انقلاب بنای سقاخانه بازسازی و مقاوم‌سازی شد.