آهنخا واژهای است که در زبان فارسی برای توصیف کسی به کار میرود که قادر است آهن را با دندان نرم کند. این تعبیر، کنایهای قدرتمند از توانایی فوقالعاده و قدرت بدنی استثنایی فرد است، به گونهای که حتی سختترین مواد نیز در برابر او نرم میشوند. این صفت، معمولاً به کسانی اطلاق میشود که از نیرویی ماورای تصور برخوردارند و کارهای نشدنی را ممکن میسازند. در معنای کنایهای، آهنخا به اسبی اطلاق میشود که سرکش، سرسخت و بسیار پرزور است. این نوع اسب، به دلیل قدرت زیاد و طبیعت رامنشدهاش، نیاز به سوارکاری ماهر و قوی دارد تا بتواند آن را کنترل کند. این کنایه، بر قدرت و استقامت حیوان تأکید دارد و آن را به نمادی از نیروی مهارنشدنی تبدیل میکند که تنها افراد شایسته قادر به مهار آن هستند. در مجموع، اصطلاح آهنخا تصویری از قدرت، صلابت و توانایی غلبه بر موانع سخت را در ذهن متبادر میسازد. چه در توصیف انسان و چه در وصف حیوان، این واژه بر ویژگیهای برجسته قدرت بدنی و ارادهای پولادین دلالت دارد و به فرد یا موجودی اشاره میکند که از تواناییهای خارقالعادهای بهرهمند است.
آهن خا
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. [مجاز] اسب سرکش و پرزور.
فرهنگ فارسی
ویکی واژه
(قدیم): ویژگی آنکه اشیای آهنی را با دندان میخاید تا ببُرّد. و به مجاز قوی وزورمند. آهنخای.
کسی که آهن را با دندان نرم کند. کنایه از: اسب سرکش و پرزور.
جمله سازی با آهن خا
آهک در تهیه آهن خالص از سنگ معدن آهن هم نقش دارد
چو جوهری که برون آورد ز معدن سنگ به زخم آهن خارا گزار پیروزه
آهن تیغش دل اعدا بخورد مردم، آهن خای از آن میخواندش