آهنی

واژۀ آهنی به عنوان صفت نسبی، به معنای منسوب به آهن یا ساخته‌شده از آهن است. این کلمه از ریشۀ آهن گرفته شده و با افزودن «ی» نسبت به آن ساخته می‌شود که بیانگر ارتباط یا انتساب به مادۀ مذکور است. این ساختار در دستور زبان فارسی برای ساختن صفات نسبی از اسامی، کاربرد بسیار دارد. در متون فنی، علمی و ادبی، از این صفت برای توصیف هر چیزی که از جنس آهن باشد یا ویژگی‌های آن را دارا باشد، استفاده می‌گردد. برای نمونه، می‌توان به عباراتی همچون ستونِ آهنی اشاره کرد که در مورد اخیر، به صورت مجاز برای بیان استحکام و پایداری به کار می‌رود. کاربرد این واژه با املای صحیح و رعایت نیم‌فاصله میان «آهن» و «ی» نسبی (آهنی) در نگارش‌های رسمی و معیار، امری ضروری است. این دقت نه تنها به حفظ سلامت نوشتار کمک می‌کند، بلکه از سردرگمی در فهم معنا نیز جلوگیری خواهد نمود.

لغت نامه دهخدا

( آهنی ) آهنی. [ هََ ]( ص نسبی ) از آهن. منسوب به آهن. آهنین:
میان من و او بایوان درست
یکی آهنی کوه گفتی برست.فردوسی.برافراشتم گرزسیصدمنی
برانگیختم باره آهنی.فردوسی.

فرهنگ عمید

( آهنی ) ۱. چیزی که از آهن ساخته شده باشد، از جنس آهن.
۲. [قدیمی، مجاز] نیرومند: برافراشتم گرز سیصدمنی / برانگیختم بارۀ آهنی (فردوسی۲: ۱۹۹ ).

فرهنگ فارسی

( آهنی ) ( صفت ) منسوب به آهن ساخته از آهن آهنین: ظروف آهنی مجسم. آهنی.

دانشنامه عمومی

آهنی. در شیمی، صفت آهنی ( به انگلیسی: ferrous ) نشان دهنده ترکیبی است که حاوی آهن ( II ) است، به این معنی که آهن در حالت اکسایش +۲ خود است، احتمالاً به عنوان کاتیون دو ظرفیتی +Fe2. این با «آهنیک» ( به انگلیسی: ferric ) یا آهن ( III )، به معنی آهن در حالت اکسایش +۳ خود، مانند کاتیون سه ظرفیتی +Fe3 مغایر است. این کاربرد واژه تا حد زیادی با نامگذاری آیوپاک جایگزین شده است، که حالت اکسیداسیون را با اعداد رومی در پرانتز نشان می دهد، مانند اکسید آهن ( II ) برای اکسید آهنی ( FeO )، اکسید آهن ( III ) اکسید آهنیک ( Fe2O3 )، و اکسید آهن ( II, III ) برای اکسید Fe3O4 که حاوی هر دو شکل آهن است.
در خارج از شیمی، «آهنی» به طور کلی به معنی «حاوی آهن» است. این کلمه از کلمه لاتین ( ferrum ) «آهن» گرفته شده است. فلزات آهنی شامل فولاد و آهن خام ( با میزان کربن چند درصد ) و آلیاژهای آهن با سایر فلزات ( مانند فولاد ضدزنگ ) است. «غیرآهنی» برای توصیف فلزات و آلیاژهایی که مقدار قابل ملاحظه ای آهن ندارند استفاده می شود.
اصطلاح «آهنی» معمولاً فقط در مورد فلزات و آلیاژها به کار می رود. در عوض از صفت آهن دار ( به انگلیسی: ferruginous ) برای اشاره به مواد غیر فلزی حاوی آهن استفاده می شود، مانند «آب اهن دار». یا به رنگ قهوه ای - نارنجی ( به انگلیسی: orangish - brown ) مشابه به رنگ زنگ زدن است.

جمله سازی با آهنی

به عشق آهنین بازو طرف شد عقل ازین غافل که گردد توتیا چون شیشه با سندان زند پهلو