بسامد

بَسامَد یا فِرِکانس ( به فرانسوی: Fréquence ) برابر «تعداد رخداد یک رویداد تکراری» در «واحد زمان» است. ازاین رو گاهی به آن فرکانس زمانی هم می گویند تا بر اختلاف آن با فرکانس فضایی تأکید کنند، و گاهی نیز به آن فرکانس معمولی می گویند تا بر اختلاف آن با فرکانس زاویه ای تأکید کنند. فرکانس به هرتز ( Hz ) اندازه گیری می شود، که برابر تعداد تکرار یک رویداد در ثانیه است. دوره تناوب ( به انگلیسی: period ) به معنی مدت زمان یک چرخه در یک رویداد تکراری است، از این رو دوره تناوب وارون فرکانس است. برای مثال، اگر قلب در فرکانس ۱۲۰ بار در یک دقیقه ضربان دارد ( ۲ هرتز )، دوره تناوب آن T - بازه زمانی بین ضربان ها - برابر نیم ثانیه است ( ۶۰ ثانیه تقسیم بر ۱۲۰ ضربان ). فرکانس یک پارامتر مهم است که مخصوصاً در علوم و مهندسی، برای تعیین نرخ پدیده های نوسانی و ارتعاشی از آن استفاده می شود، مثل ارتعاش مکانیکی، سیگنال صوتی ( صدا )، امواج رادیویی و نور. 

بَسامد (frequency)
(یا: فرکانس) در فیزیک، آهنگ تکرار هر گونه حرکت یا آشفتگی دوره ای یا تعداد نوسان ها، ارتعاش ها، یا موج های دوره ای در واحد زمان. یکای بسامد در دستگاه بین المللی، هرتز، با نماد Hz، است. یک هرتز معادل یک چرخه یا یک دوره در هر ثانیه است. بسامد با طول موج و سرعت به این صورت ارتباط دارد (فرمول ۱). در این رابطه، f بسامد، v سرعت، و λ طول موج است. بسامد برابر با معکوس دوره یا دورۀ تناوب، T، است:(فرمول ۲).فرمول ۱: فرمول ۲:
بسامدِ کارکرد بهینه در بسیاری از وسایل برقی که با جریان متناوب کار می کنند، برابر ۵۰ هرتز است. بسامدهای کمتر از این مقدار منجربه تغییر ولتاژهای محسوس در وسایل برقی می شوند، زیرا هر بار که جهت جریان عوض می شود، ولتاژ به صفر می رسد و سپس، مقدار آن همراه با عبور جریان در جهت معکوس افزایش می یابد. این امر در تلویزیون به صورت لرزش صفحۀ تصویر ظاهر می شود. در بسامد ۵۰ هرتز، جریان در هر ثانیه ۱۰۰ بار تغییر جهت می دهد، یعنی ۱۰۰ بار به صفر می رسد و در جهت معکوس برقرار می شود. از آن جا که چشم انسان نمی تواند تغییراتی با این سرعت را تشخیص دهد، تصویر آن را پیوسته می بینید. گوش انسان صداهای ناشی از ارتعاش در گسترۀ بین ۲۰ هرتز تا ۲۰هزار هرتز را می شنود. پستاندارانی مثل خفاش قادرند بسامدهای فراصوتی بسیار بالاتر از ۱۵هزار هرتز را نیز تشخیص دهند. بعضی از جانوران و پرندگان بسامدهای بسیار کمِ فروصوت را تشخیص می دهند. کبوتران صداهایی با بسامد۰.۱ هرتز را هم تشخیص می دهند. فیل ها با صداهایی با بسامد حدود یک هرتز ارتباط برقرار می کنند. مدوله سازی بسامد (اِف اِم) یکی از روش های ارسال سیگنال های رادیویی است که در آن، بسامد موج حاملابتدا تعویض و سپس رمززدایی می شود. یک کیلو هرتز(۱kHz) برابر ۱۰۰۰ هرتز، و یک مگاهرتز(۱MHz)برابر ۱میلیون هرتز است.