اردلان

اردلان یک نام پسرانه تاریخی و کهن است که ریشه‌های آن به زبان‌های کردی و فارسی برمی‌گردد. این نام به معنای جایگاه و مکان مقدس است که از ترکیب دو بخش ارد به معنای پاک و مقدس و لان به عنوان پسوند مکان تشکیل شده است. نام اردلان همچنین به معنای موبد و پرهیزگار نیز به کار می‌رود.

اردلان همچنین به نام یک طایفه و خاندان مهم در تاریخ کردستان اشاره دارد که در مناطق مختلفی از ایران و عراق ساکن بودند. این خاندان در قرن‌های مختلف بر بخش‌هایی از کردستان حکومت کردند و به عنوان یکی از دیرپاترین سلسله‌های حکومتی کُرد شناخته می‌شوند. پایتخت این خاندان شهر سنندج بود و آنها در نقاطی چون سقز، بانه، مریوان و دیگر شهرهای کردستان نیز نفوذ داشتند.

تاریخ حکمرانی خاندان اردلان به قرن هفتم هجری قمری برمی‌گردد و تا اواخر قرن سیزدهم ادامه داشت. این خاندان ابتدا پیرو مذهب اهل سنت شافعی بودند، اما بعدها به مذهب شیعه روی آوردند.

تصویر معنی اردلان

لغت نامه دهخدا

اردلان. [اَ دَ ] ( اِخ ) ( مرکب از: ارددرستی و راستی و پارسائی + لان مزید مؤخر ) اسم طایفه ای از ایلات کرد ایران که در سنندج مسکن دارند. اهالی آن از دیگر طوایف بحسن خلق و جلادت امتیاز دارند. || ناحیتی به جنوب سنندج. رجوع بسفرنامه مازندران و استرآباد رابینو ص 12 و مجمل التواریخ ابوالحسن گلستانه ص 130، 142، 143، 144 و 153 شود.

فرهنگ اسم ها

اسم: اردلان (پسر) (کردی، فارسی) (تاریخی و کهن) (تلفظ: arda (e) lān) (فارسی: اَردلان) (انگلیسی: ardalan)
معنی: جای و مکان مقدس، درستی، راستی و پارسایی، ( اَرد = پاک و مقدس، لان ( پسوند مکان ) )، نام طایفه ای از ایلات کرد ایران، به معنی درستی، ( اَرد = پاک و مقدس + لان ( پسوند مکان ) )، به معنای جای و مکان مقدس

دانشنامه عمومی

اردلان در لغت به معنای «موبد» و «پرهیزگار» و ( اردلانی ) به معنای «جایگاه موبدان» می باشد. اردلان نام جغرافیایی خاصی بوده که به مرکز کردستان گفته می شد و نیز نام خاندان بزرگی است که بر قلمرو حکومت اردلان، امارات و سیطره داشته اند. پایتخت محلی آن ها سنه یا سنندج بود.
در تاریخ از سلسله امیران محلی کردستان که حکومت اردلان در کردستان عراق امروزی و بخشی از کردستان ترکیه امروزی، و مرکزیت منطقه ای که جزیره ابن عمر گفته می شده و دارالملک یا کرسی آن موصل بوده، را از قرن هفتم هجری قمری به عهده داشته اند با عنوان حکام اردلان یاد شده است.
فرد حاکم مدعی نسب داشتن از اردشیر بابکان بود. نخستین حاکم این قبیله احمد پسر مروان حاکم مروانیان دیاربکر بود.
حوزهٔ متصرفی و شناخته شده محدوده حکومتی خاندان محلی اردلان حوزه حکومتی؛ که در کردستان ایران، استان کردستان کنونی به مرکزیت سنندج، سقز، بانه، مریوان، قروه، بیجار، کامیاران، دهگلان، دیواندره، و منطقه هایی از استان کرمانشاه شامل اورامان تخت، اورامان لهون، پاوه، جوانرود، روانسر و ثلاث باباجانی بوده است که خاندان اردلان بوده است. همچنین شهرهایی مانند سنقر کلیایی و بخش هایی از استان همدان و شهر سردشت و مناطق جنوب آذربایجان ایران و شمال عراق در اقلیم کردستان هم در برهه هایی از زمان تحت فرمان این حکومت قرار داشتند.
خاندان اردلان، از جمله خاندان های کرد می باشند که مدت های مدیدی ازنیمهٔ قرن هفتم تا اواخر قرن سیزدهم هجری ( ۱۱۶۹–۱۸۶۷ میلادی ) قبل از روی کار آمدن صفویان تا اواخر دوره قاجار بر قسمت هایی از مناطق کردنشین ایران حکومت می کردند. این خاندان ابتدا بر مذهب اهل سنت شافعی بودند، اما بعدها شیعه شده اند و در نهایت با انتصاب شاهزاده فرهاد میرزا معتمدالدوله عموی ناصرالدین شاه به حکومت کردستان در سال ۱۲۸۴ هجری قمری به حاکمیت خاندان اردلان خاتمه داده شد.

دانشنامه آزاد فارسی

اَردَلان
خاندانی فرمانروا در کردستان ایران (حک: ۶ و ۷ ـ تا نیمۀ قرن ۱۳ق) از دیرپاترین سلسله های حکومتگر کُرد. نام اردلان بر چند تیره و طایفه کُرد نیز اطلاق می شود. قلمرو این سلسله تقریباً با استان کردستان و بعضی مناطق استان کرمانشاه برابر بود. دامنۀ نفوذ این خاندان گاه تا مناطق داخلی کردستان عراق کشیده می شد. مرکز این سلسله و پایتخت آنان شهر سنندج بود. مورخان کُرد راجع به تبار این خاندان اختلاف نظر دارند. بعضی از مورخان قدیم تر، این خاندان را از اعقاب مروانیان ناحیۀ میافارقین می دانند و بعضی دیگر نسب آنان را به اردشیر بابکان مؤسس سلسلۀ ساسانی می رسانند. نخستین حاکم این خاندان، خسرو اردلان نام داشت که با تعدادی از اتباعش در ۵۶۴ق از موصل و دیاربکر به شهر زور آمد و در زمانی کوتاه، قلعۀ پلنگان کرسی امیران کلهر و چند ناحیۀ دیگر را به تصرف درآورد. بنا به روایتی دیگر، بابا اردلان، حاکم قسمتی از ناحیۀ گوران، با حمایت مغولان حکومت نواحی بیشتری را در دست گرفت و از آن پس حکومت در خاندان او به صورت موروثی باقی ماند. آخرین حاکم موروثی اردلان، امان الله خان دوم، معروف به غلامشاه خان بود که در ۱۲۸۴ق درگذشت و از آن پس حکومت ناحیۀ کردستان به اختیار دولت مرکزی درآمد. از دورۀ طولانی حکومت اردلان ها آثاری چند به جا مانده که مشهورترین آن ها مسجد دارالاحسان سنندج و چند پل و مدرسه و مسجد و ساختمان های دیگر است.

ویکی واژه

اردلان (جمع اردلان‌ها)
موبد و پرهيزگار اما معنی جز به جزءکلمه عبارت است از : ارد به معنی مقدس و لان به معنی طبیب آمده است.

جملاتی از کلمه اردلان

دوال رخش تو را صد چو اردلان بندد رکاب اسب تورا صد چو اردوان گیرد

مدیری در این کنسرت قطعه خاطره‌انگیز «سوغاتی» را اجرا و اعلام کرد برای خواندن آن از اردلان سرفراز، ترانه‌سرای نامدار اجازه گرفته است. این بخش کنسرت با استقبال بسیار زیاد و همخوانی تماشاگران همراه بود.

نیلوفر اردلان نیز یکی از آن نفراتی بود که کارش را در فوتبال زنان آغاز کرد و پس از مدتی کوتاه و درخشیدن در عرصه باشگاهی و ملی و سابقه کاپیتانی در تیم ملی فوتبال زنان ایران تصمیم گرفت تا در رشته فوتسال کارش را ادامه دهد.