انجلاء

انجلاء در لغت به‌معنای روشن و آشکار شدن است. این واژه در منابع معتبری چون منتهی‌الارب، ناظم‌الاطباء و آنندراج به‌عنوان روشن گردیدنِ کار و هویدا شدنِ امری تعریف شده و در اقرب‌الموارد نیز مترادف با انکشاف (پرده‌برداری) آمده است. از دیگر معانی این واژه، دور شدن و زدوده شدن است؛ چنان‌که در عبارت «انجلی عنه» به‌معنای دور شدن از چیزی به‌کار رفته است. همچنین در متون کهن، «انجلاء» برای دور شدن ابر، فرونشستن غم و برطرف شدن اندوه نیز استفاده شده و در «غیاث‌اللغات» و «تاج‌المصادر بیهقی» بر این معانی تأکید گردیده است. علاوه بر این، این واژه به‌معنای بیرون‌آمدن از خانه یا وطن نیز به‌کار رفته است.

در حوزه‌ی نجوم، به بازگشت نورِ ماه و خورشید پس از گرفتگی (خسوف و کسوف) اطلاق می‌شود؛ به‌گونه‌ای که در عبارت‌هایی مانند انجلاء قمر و انجلاء شمس به‌معنای پاک شدن و رهایی ماه و خورشید از حالت گرفتگی است و با واژه‌هایی چون امحاص و انمحاص هم‌معنی می‌باشد. همچنین در برخی منابع، به‌صورت اسمی به‌معنای روشنایی نیز ذکر شده است.

لغت نامه دهخدا

انجلاء. [ اِ ج ِ ] ( ع مص ) روشن گردیدن کار و هویدا شدن. ( از منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ). انکشاف. ( از اقرب الموارد ). || دور شدن: انجلی عنه؛ دورشد از آن. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). دور شدن ابر و واشدن غم. ( آنندراج ). واشدن ابر و واشدن غم. ( غیاث اللغات ). واشدن غم و میغ و آنچه بدان ماند. ( تاج المصادر بیهقی ). || از خانه و وطن بیرون رفتن. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ). || بازشدن ماه و خورشید پس از خسوف و کسوف. انجلاء قمر، انجلاء شمس؛ پاک شدن ماه. پاک شدن خورشید. امحاص. انمحاص. ( یادداشت مؤلف ). || ( اِ ) روشنایی. ( مؤید الفضلاء ).

فرهنگ معین

(اِ جِ ) [ ع. ] (مص ل. ) روشن شدن، آشکار گشتن.

ویکی واژه

روشن شدن، آشکار گشتن.

جمله سازی با انجلاء

انجلاء قلوب را، صیقل ارتقاء نفوس را سببیم