کلمه «تخت طاقدیس» سه معنای متفاوت و مهم دارد که هر یک در زمینه‌ای خاص کاربرد دارند:
گوشه‌ای در دستگاه موسیقی ایرانی (سه‌گاه)
در موسیقی سنتی ایرانی، تخت طاقدیس به یکی از گوشه‌ها یا بخش‌های دستگاه سه‌گاه اشاره دارد. دستگاه سه‌گاه یکی از دستگاه‌های اصلی موسیقی ایرانی است که دارای ساختاری منظم و گوشه‌های متنوعی است. هر گوشه بخشی از دستگاه است که ویژگی‌های ملودیک و ریتمیک خاص خود را دارد و به اجرای بخش‌های مختلف موسیقی کمک می‌کند.
نام یکی از نواهای باربد
در تاریخ موسیقی ایران، باربد یکی از بزرگ‌ترین موسیقیدانان و نوازندگان دوره ساسانی بوده است که به ساختن سی لحن معروف است. این سی لحن مجموعه‌ای از نواها و ملودی‌های مختلف است که هر کدام ویژگی‌های منحصر به فردی دارند و در مراسم، جشن‌ها و مناسبت‌های مختلف اجرا می‌شدند. تخت طاقدیس نام یکی از این سی لحن باربد است که به عنوان لحن پنجم شناخته می‌شود.
به عنوان تختی تاریخی
تخت طاقدیس در متون تاریخی و ادبیات کهن ایران، به تختی اشاره دارد که به کیخسرو و خسرو پرویز نسبت داده می‌شود و ویژگی برجسته آن، وجود نقش‌های دقیق و هنرمندانه‌ای از صورت‌های فلکی و ستارگان بر سطح آن است. این تخت دارای چندین طبقه بوده و نمادی از آسمان و جهان هستی به شمار می‌رفته است. بر اساس روایت‌ها، این تخت ابتدا به دست فریدون، شاه اساطیری ایران، ساخته شده و سپس به خسرو پرویز، پادشاه ساسانی، رسیده است.
