ذیروح واژه‌ای مرکب از ریشه‌های عربی است که به معنای صاحب روح یا دارای جان به کار می‌رود. این اصطلاح در متون کهن و ادبیات کلاسیک فارسی، برای اشاره به هر موجود زنده‌ای که دارای نفس و حیات است، اعم از انسان، حیوان و گیاه، استفاده شده است. از منظر ریشه‌شناسی، جزء اول ذی به معنای صاحب یا دارنده و جزء دوم روح به معنای جان یا نفس است، که در کنار هم، مفهومی جامع از موجودیت‌های زیستی را ارائه می‌دهند. این ترکیب، نشان‌دهنده‌ی توجه عمیق پیشینیان به ماهیت حیات و تمایز آن از جمادات است.
مفهوم ذیروح تنها به بعد فیزیکی حیات محدود نمی‌شود، بلکه در زمینه‌های فلسفی، الهیاتی و اخلاقی نیز دارای کاربرد گسترده‌ای است. در فلسفه، به بررسی ماهیت روح و ارتباط آن با جسم می‌پردازد و در الهیات، به وجود روح و جایگاه آن در آفرینش اشاره دارد. از جنبه‌ی اخلاقی، این واژه بر اهمیت و ارزش حیات تاکید می‌کند و لزوم حفظ کرامت و حقوق تمامی موجودات زنده‌ی صاحب جان را یادآوری می‌نماید. بنابراین، ذیروح فراتر از یک کلمه، یک مفهوم بنیادین است که ابعاد مختلف هستی و ارتباط ما با آن را در بر می‌گیرد.