واژهای چندوجهی است که بسته به زمینه کاربرد، معانی گوناگونی را در بر میگیرد. به طور کلی، این واژه به هر عاملی اشاره دارد که موجب توقف، قطع، یا از کار افتادن یک فرآیند یا پدیده میشود. در حوزه ژنتیک، به توالی خاصی از DNA اطلاق میگردد که در مجاورت یا درون یک ژن قرار گرفته و از بروز و فعالیت آن ژن ممانعت به عمل میآورد. به بیان دیگر، خاموشگرها به عنوان عناصری عمل میکنند که فعالیت یک ژن مشخص را کاهش داده یا به طور کامل متوقف میسازند. در مقابل، در زمینه علوم رایانه، این اصطلاح یا خاموش کردن به فرآیند توقف عملکرد سیستم رایانهای و قطع جریان الکتریکی از اجزای اصلی آن اشاره دارد. این عمل معمولاً از طریق یک رویه کنترلشده انجام میپذیرد تا از آسیب به دادهها یا قطعات سختافزاری جلوگیری شود.
در معنای عام و گستردهتر، میتواند به هر شیء، شخص، یا رویدادی اشاره کند که به نحوی باعث خاموشی، توقف، یا از کار افتادن چیزی میشود. به عنوان مثال، یک آتشنشان را میتوان به عنوان خاموشگر آتش تلقی نمود، و یا یک دستگاه کاهنده صدا میتواند به عنوان خاموشگر صدا شناخته شود. همچنین، در لغتنامه دهخدا، مفهوم خاموشی به معنای سکوت، امتناع از سخن گفتن، و خودداری از کلام ذکر شده است. بر این اساس، خاموشگر میتواند به فردی اشاره داشته باشد که سکوت اختیار کرده است، یا به عاملی که منجر به ایجاد سکوت میگردد.