آستانه بو (Odor Threshold) به حداقل غلظت یک ماده شیمیایی در هوا یا آب گفته میشود که برای حس بویایی انسان قابل تشخیص است. این مفهوم، معیاری کلیدی در سنجش کیفیت هوا و آب، ارزیابی ریسکهای بهداشتی و توسعه فناوریهای کنترل بو محسوب میشود. عواملی چون ترکیبات شیمیایی نمونه، ویژگیهای فردی گیرنده بویایی، و شرایط محیطی (مانند دما و رطوبت) میتوانند بر مقدار آستانه بو تأثیر بگذارند.
درک آن در حوزههای مختلف علمی و صنعتی اهمیت فراوانی دارد. به عنوان مثال، در صنایع غذایی، آستانه بو به تعیین کیفیت و تازگی محصولات کمک کرده و در صنعت عطر و ادکلن، مبنای خلق رایحههای دلپذیر است. در حوزه بهداشت محیط، شناسایی و اندازهگیری غلظت مواد بودار در هوا برای اطمینان از سلامت عمومی و پیشگیری از آلودگیهای ناخواسته ضروری است. همچنین، در تحقیقات مربوط به حس بویایی، مطالعه آستانه بو به درک بهتر سازوکارهای بیولوژیکی پردازش بو توسط مغز کمک میکند.
با توجه به اهمیت این مفهوم، روشهای متنوعی برای اندازهگیری و تعیین آن ابداع شده است. این روشها معمولاً شامل ارزیابیهای انسانی توسط پنلهای آموزشدیده و یا استفاده از دستگاههای آنالیزگر بوی الکترونیکی (e-noses) است که قادر به شناسایی و کمیسازی ترکیبات بودار در غلظتهای بسیار پایین هستند. دقت در تعیین آن، گامی اساسی در جهت مدیریت و کنترل مؤثر بوهای نامطبوع و ارتقای کیفیت زندگی است.