دانشنامه اسلامی
یکی از اقسام مفهوم مخالف «مفهوم حصر» بوده و به معنای دلالت التزامی جمله حصر بر نفی طبیعت حکم از غیر محصور است؛ برای مثال، در «جاء القوم الا زیدا» طبیعت حکم آمدن از زید نفی شده است.
اسباب و ادوات حصر
اسباب و ادوات حصر مختلف است مانند: استثنا که با ادات الا و انما و بل صورت می گیرد؛ مثل استثنا در: (لا اله الا الله) و (انما الهکم الله واحد) که مفهوم دو آیه این است که خدایی غیر از الله نیست.و مانند: هیئت های دلالت کننده بر حصر که در علم بلاغت از آنها به تفصیل بحث شده است، از آن جمله، مقدم شدن مفعول، مانند: (ایاک نعبد وایاک نستعین) که «ایاک» مفعول و بر دیگر ارکان جمله فعلیه مقدم شده است. مفهوم آیه این است که غیر از تو را نمی پرستیم و از غیر تو کمک نمی خواهیم.و مقدم شدن مسند الیه معرف به لام جنس، مثل: «العالم محمد».
عناوین مرتبط
...
