دانشنامه اسلامی
«سریه» از ماده «سرو» و به قسمتی از سپاه گفته می شود که به دستور رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) به سوی مکانی و برای انجام ماموریتی اعزام می شدند، بدون آنکه پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) همراه آنان خارج شود.
علت وقوع سریه
دلیل دستور پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) برای کشتن ابورافع آن بود که وی تعداد زیادی از قبیله غطفان و اعراب اطراف خود را برای جنگ با پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) جمع کرده و در عوض برای آنها جایزه های زیادی تعیین کرده بود.
حرکت به سوی خیبر
مورخان زمان وقوع این سریه را ذی الحجه ی سال چهارم هجری ذکر کرده اند.(مورخان در زمان وقوع این سریه با یکدیگر اختلاف دارند؛ برخی ذی الحجه سال چهارم هجری را زمان وقوع این سریه می دانند. و برخی دیگر ماه رمضان سال ششم هجری.) آنان از مدینه خارج شده و به سوی منطقه ی خیبر حرکت کردند؛ چرا که ابورافع در خیبر زندگی می کرد. عبد الله بن عتیک که جزء افراد اعزامی برای انجام این سریه بود، مادری شیری داشت که یهودی بود و در منطقه ی خیبر سکونت داشت. پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) پنج نفر را که عبارت بودند از: عبدالله بن عتیک، عبدالله بن انیس، ابوقتاده، اسود بن خزاعی، (در برخی منابع نام او «خزاعی بن اسود» ذکر شده است.) و مسعود بن سنان برای انجام این سریه اعزام فرموده بود.
مسلمانان در قلعه ی خیبر
...
[ویکی اهل البیت] جنگ خندق و بنی قریظه به پایان رسید و مسلمانان به فکر یکی دیگر از بزرگان یهود که در تحریک احزاب و به راه انداختن جنگ خندق فعالیت زیادی کرده بود افتادند و در صدد قتل او بر آمدند.
این شخص سلام بن ابی الحقیق بود که عداوت بسیاری با پیغمبر اسلام و مسلمین داشت و در هر فرصتی که می توانست دشمنی خود را آشکار می کرد، او پس از جنگ خندق گریخت و خود را به خیبر رسانید و به نزد یهودیانی که در آن جا سکونت داشتند رفت.
از آن سو انصار مدینه که از دو تیره اوس و خزرج تشکیل می شدند همان طور که پیش از اسلام از نظر شرافت و بزرگی با هم رقابت داشتند و هیچ کدام حاضر نبودند از دسته دیگر عقب بمانند، پس از این که مسلمان شدند همین رقابت به صورت دیگری در لباس اسلام جلوه کرد و هر یک مترصد بودند تا ببینند رقبای خود چه عملی به نفع اسلام و مسلمین انجام داده تا آن ها نیز آن را انجام دهند و نتیجه این رقابت به نفع اسلام و مسلمین بود و به سود آنان تمام می شد و برای پیشرفت این آیین مقدس بسیار مؤثر بود.
پیش از این گفتیم قبیله اوس توانستند یکی از همین دشمنان سر سخت و یهودیان سرشناسـی عنی کعب بن اشرف ـ را پس از جنگ بدر به قتل برسانند خزرجیان نیز در صدد بودند تا کسی را که همانند کعب بن اشرف از نظر شخصیت و عداوت نسبت به اسلام و مسلمین باشد به قتل رسانند تا از رقبای خود در کسب شرف و فضیلت عقب نمانند.
جنگ خندق و بنی قریظه که به پایان رسید و سلام بن ابی الحقیق یکی از افراد مؤثر و کارگردانان معرکه به خیبر گریخت، خزرجیان را به فکر انداخت تا به وسیله ای او را به قتل رسانده و منظور خود را عملی سازند و به دنبال آن، پنج تن از افراد ورزیده و دلیر داوطلب انجام این مأموریت گشتند.
آن ها عبارت بودند از: عبدالله بن عتیک، مسعود بن سنان، عبدالله بن انیس، حارث بن ربعی و خزاعی بن اسود، این پنج نفر به نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آمده و منظور خود را اظهار کردند، پیغمبر نیز عبدالله بن عتیک را بر آن ها امیر ساخته و به دنبال آن مأموریت فرستاد و سفارش کرد مبادا زنی یا کودکی را به قتل برسانید.
افراد مزبور فاصله میان مدینه تا خیبر را ـ که حدود 30 فرسخ است ـ به سرعت پیموده و شبانه خود را به در خانه سلام بن ابی الحقیق رسانده و در خانه اش را زدند. همسر او پشت در آمد و پرسید: شما کیستید؟
