دانشنامه اسلامی
قرآن کریم می فرماید، تزیین مکر و دروغهای مشرکان، از عوامل شرک کافران می باشد: «... وجعلوا لله شرکاء قل سموهم ام تنبـونه بما لا یعلم فی الارض ام بظـهر من القول بل زین للذین کفروا مکرهم...» ...آنان برای خدا شریکانی قرار دادند، بگو آنها را نام ببرید! آیا به او چیزی را خبر می دهید که از وجود آن در روی زمین بیخبر است؟ یا سخنان ظاهری (و تو خالی) میگوئید، (نه، شریکی برای خدا وجود ندارد) بلکه در نظر کافران دروغهایشان زینت داده شده (و بر اثر ناپاکی درون، چنین می پندارند که واقعیتی دارد) و آنها از راه (خدا) باز داشته شده اند... .
احتجاج با مشرکان
بعد از آنکه فرمود: «وجعلوا لله شرکاء» دوباره با بیان دیگری که از بیان سابق اخذ شده گفتارشان را باطل نموده است. پس پیغمبر خود را دستور می دهد به اینکه با ایشان به نوعی که در باب خود عجیب و بی سابقه است احتجاج نموده، به ایشان تکلیف کند این شرکاء را توصیف کنید، چون صفات است که هر چیزی را متعین، و شؤون و آثار آن را مشخص می کند. و اگر این بتها شرکای خدا و شفعای درگاه او باشند باید صفاتی داشته باشند که با داشتن آن صفات به چنین شأن و مقامی رسیده باشند، همانطور که خدای تعالی از این نظر معبود است که حی و علیم و قدیر و خالق و مالک و مدبر است، و بهمین جهت رب هر چیزیست. و لیکن بتها وقتی اسمشان برده می شود و معرفی می شوند جز اسامی هبل و لات و عزی صفت و فضیلتی که بخاطر آن شریک خدا شده باشند برای آنها شمرده نمی شود.
مدبر بی شریک
سپس دستور می دهد از ایشان بپرسد «ام تنبئونه بما لا یعلم فی الارض»، و کلمه «ام» در اینجا منقطعه، و به معنای بل است. یعنی : بلکه معنای بت پرستی و شرک ورزی شما این است که خدا را خبر دهید از چیزی که خود او خبر ندارد، چون اگر او در زمین شریکی می داشت حتما خودش اطلاع می داشت، و شریک در تدبیر خلق چیزی نیست که شریک دیگر از او بی خبر بماند، زیرا بالاخره از اینکه شخص دیگری تدبیر دیگری در خلائق دارد می فهمد که حتما مدبری غیر خودش وجود دارد. و خدای سبحان خود به تنهایی تمامی امور است، و او از غیر خودش هیچ تدبیر و اثری در این باب ندیده، چه اثر مخالف و چه موافق.دلیل بر اینکه خدا شریکی برای خود سراغ ندارد، این است که او قائم بر تمامی نفوس و واقف است به آنچه نفوس می کنند. و به عبارت دیگر هم خلق از اوست، و هم امر، و او به شهادت برهانی که جای تردید در آن نیست بر هر چیزی شهید و ناظر است.
گفتار خالی از حقیقت
...
