دانشنامه اسلامی
این اثر مختصر، کتابی است مفید در بیان عقاید اهل سنت و جماعت بر مذهب ابوالحسن اشعری.
کتاب، دارای دو تقدیمیه از دکتر اکرم عبدالوهاب و دکتر علی فقیر، مقدمه، تمهید (شامل توضیحاتی درباره کتاب و نویسنده و نسخههای خطی آن)، محتوای مطالب شامل مقدمه نویسنده (فخر رازی) و مطالب آن در پنج فن و خاتمه میباشد.
این اثر، همان طور که از نام آن (الإشارة) برمیآید، مقدمهای است برای طالبان معرفت در علوم کلام و اصول دین. دکتر اکرم موصلی میگوید: پرواضح است که این اثر از کتابهایی است که در دوران پختگی نویسنده تألیف شده و همچنین روشن است که آن را بعد از کتاب «الأربعین» نوشته، بهویژه به این دلیل که بسیاری از عناوین موضوعات این اثر، عنوانهای همان کتاب (الأربعین) است.
همان گونه که دکتر علی فقیر مینویسد، فخر رازی، در دوران اختلاط فرهنگهای مختلف و دیالوگ آنها باهم، زیست میکرده؛ ازاینرو، در کتابهای او و همدورهایهایش از فلاسفه، بحث از مطالبی یافت میشود که پیش از آن وجود نداشته است... فخر رازی در دورانی که برخی از افراد امت اسلامی (مانند ابوداود در قول به حدوث قرآن در مقابله با مسیحیانی که قائل به قدم «کلمةالله»، یعنی عیسی بودند) مشغول به اختلافات بودند، حرف آخر (کلمةالفصل) را گفت تا فساد راه برخی را نشان دهد.
بههرحال فخر رازی این اثر را در بیان عقاید اهل سنت بر مذهب ابوالحسن اشعری نوشته است. شیوه وی در نگارش کتاب این است که در ابتدای هر باب یا فصل با عبارت «إعلم أن الحق...» نظر اهل سنت را بیان میکند (بهاستثنای مواردی که در میان خود سنیها اختلاف نظر باشد). وی سپس متعرض نظریات مخالفان میشود و عادتش در بیان نظریات آنها، ذکر کلیات اعتقادی اهل آن فرقه است (البته گاهی آرای یک فرقه را بهتفصیل بیان میکند؛ به این ترتیب که برخی از صاحبان آن آرا را با نامهایشان یاد مینماید). پس از این دو مرحله، رازی ادله هر مذهب یا نظر را ذکر مینماید، پس از آن به تحلیل آرا و مناقشه در آنها میپردازد و دست آخر، آنچه را بدان معتقد است (هرچند مخالف نظر ائمه مذهبش باشد؛ البته در مواردی که باعث خروج از اصول اعتقاد مذهب نیست) ترجیح داده و ذکر میکند.
