اشحه
دانشنامه اسلامی
ریشه کلمه:
شحح (۵ بار)
«أَشِحَّةً» جمع «شحیح» از مادّه «شحّ» به معنای بخلی است که توأم با حرص باشد; و این کلمه در اینجا به گفته اکثر مفسران از نظر اِعراب «حال»است;امامنافات نداردکه«حال» در مقام بیان علت باشد (دقت کنید).
بخلو حرص. (قاموس - اقرب) جوهری و راغب و طبرسی ذیل آیه 19 احزاب آن را بخل توأم با حرص گفتهاند ولی ذیل آیه 128 نساء حرص مفرط. . صدر آیه درباره مصالحه زن و مرد است که زن برای استمالت مرد از بعضی حق خود میگذرد یعنی: سازش بهتر است و مفوس به بخل آماده شدهاند (بخل در نهاد نفس آدمی است) و هر کس در گذشتن از حق خود بخیل است ولی با این حال سازش بهتر است. - تغابن:16. هر که از بخل نفس خود باز داشته شود (ملحوظ ماند) آنها اند رستگاران. شحیح: بخیل و حریص جمع آن در قرآن اشحّه است . اشحّه را در هر دو آیه به خیلان گفته تاند یعنی بخیل اند که به شما رسیده ولی به نظر میآید که دومی به معنی حریصان باشد که با خشونت سخن گفتن برای آن بود که به آنها هم از غنیمت برسشد معنی آیه چنین میشود: جز اندکی به جنگ نیاید و در یاری شما بخیل اند... و چون ترس رفت با با زبانهای تیز بر شما بتازد در حالیکه به غنیمت حریص اند.
