دانشنامه اسلامی
مکنّا به ابوالعباس. او را صنهاجی سودانی نیز خوانده اند.در ۹۶۳ در سودان در خاندان اَقیت، که به علم مشهور بودند، به دنیا آمد. مراکشی ولادت او را ۹۶۰ گفته است.
نحو را از عمویش، شیخ صالح ابی بکر بن اقیت (۹۳۲ـ۹۹۱)، آموخت و کتب حدیث و منطق و مقامات حریری را از پدرش احمد فرا گرفت.
نزد برخی چون عاقب بن محمود (متوفی ۹۹۱) و شیخ یحیی بن محمد حَطّاب (متوفی بعد از ۹۹۳) درس خواند و از آن ها اجازه روایت حدیث دریافت کرد.
سالها ملازم محمد بن محمود بَغْیُع (۹۳۰ ـ ۱۰۰۲)، فقیه مالکی ساکن تمبوکتو/ تنبکتو، بود و تفسیر، حدیث، فقه و اصول، ادب عربی، تصوف، نجوم و منطق را از او فرا گرفت.
هنگامی که منصور ذَهَبی (حک: ۹۸۶ـ ۱۰۱۲)، چهارمین سلطان از شریفان سعدی، سودان را فتح کرد، از ترس شورش خاندان اقیت، بسیاری از آنان را در ۱۰۰۲ به اسارت به مراکش برد که تنبکتی نیز جزو آنان بود.
تنبکتی از رنجهای دوره اسارتش خود به تلخی یاد کرده است.
سلطان منصور، پس از دو سال تنبکتی را به شرط ماندن در مراکش آزاد کرد.
شهرت تنبکتی
تنبکتی با تدریس فقه و حدیث و دادن فتوا، در مراکش مشهور شد.
بازگشت به تنبوکتو
بعد از مرگ سلطان منصو، پسرش زیدان بن منصور به خاندان اقیت اجازه بازگشت به وطن داد.
تنبکتی ابتدا به حج رفت و سپس به تمبوکتو بازگشت و با استقبال مردم مواجه شد.
وی در همان جا اقامت گزید و بنا بر برخی منابع ریاست منصب قضا را در آن جا برعهده داشت.
برخی سال بازگشت ایشان را به وطن ۱۰۱۴ گفته اند در حالی که اواخر ۱۰۱۵ یا ۱۰۱۶ به وطن بازگشتند. تنبکتی در سودان نیز شهرت یافت و از برخی فقها اجازه افتاء دریافت کرد.
وفات تنبکتی
...
