دانشنامه اسلامی
کتاب أوثق الوسائل یکی از بهترین شروح فرائدالأصول (رسائل) شیخ اعظم انصاری است و از نظر وسعت تتبع و تنوع مطالب کم نظیر می باشد. این کتاب در سال 1295 قمری به پایان رسیده است.
سبک طرح مباحث در أوثق الوسائل به گونه ای نیست که نظیر کتاب مطارح الأنظار، مؤلف صرفا به شرح عبارتهای کتاب بسنده کند بلکه اشکالات و مناقشاتی در نظریات شیخ اعظم به وسیله مؤلف و یا استادش سید حسین کوه کمری دیده می شود. بنابراین شرح کتاب همراه با نقد و مناقشه است. (مانند ص15، سطر21 و ص17، س34 و ص20، س12)
مؤلف در بعضی مباحث حتی مناقشاتی را در نظریات استادش مطرح می کند، مثلا: «ولکن الانصاف أن دعوی کون المرتب علی ظن الضرر حکماً واقعیاً لاتخلو عن نظر، بل منع و إن مال إلیه سیدنا الأستاذ - دام ظله - فی مجلس الدرس». (ص18، سطر22)
از نکات مثبت کتاب این که مؤلف به واسطه استادش سید حسین بن محمد کوه کمری تبریزی معروف به سید حسین ترک (متوفی 1299 قمری) که شاگرد شیخ اعظم و صاحب فصول بوده، با نظریات واقعی شیخ اعظم آشنایی داشته و گاهی با عبارت: «و قد نقل بعض مشایخنا عن المصنف - قده - أنّه قال». (ص146، س23)
مطلب را بیان می فرماید و با مراجعه به نسخه های مختلف رسائل نیز سعی در بدست آوردن نظریات اصلی شیخ اعظم داشته است. مانند: «و فی بعض النسخ قد وقع الأمر بالتأمل بعد قوله...».
[ویکی اهل البیت] میرزا موسی بن جعفر بن احمد تبریزی (متوفی 1305 قمری)
کتاب أوثق الوسائل یکی از بهترین شروح فرائدالأصول (رسائل) شیخ اعظم انصاری است و از نظر وسعت تتبع و تنوع مطالب کم نظیر می باشد. این کتاب در سال 1295 قمری به پایان رسیده است.
سبک طرح مباحث در أوثق الوسائل به گونه ای نیست که نظیر کتاب مطارح الأنظار، مؤلف صرفا به شرح عبارتهای کتاب بسنده کند بلکه اشکالات و مناقشاتی در نظریات شیخ اعظم به وسیله مؤلف و یا استادش سید حسین کوه کمری دیده می شود. بنابراین شرح کتاب همراه با نقد و مناقشه است. (مانند ص15، سطر21 و ص17، س34 و ص20، س12)
مؤلف در بعضی مباحث حتی مناقشاتی را در نظریات استادش مطرح می کند، مثلا: «ولکن الانصاف أن دعوی کون المرتب علی ظن الضرر حکماً واقعیاً لاتخلو عن نظر، بل منع و إن مال إلیه سیدنا الأستاذ - دام ظله - فی مجلس الدرس». (ص18، سطر22)
از نکات مثبت کتاب این که مؤلف به واسطه استادش سید حسین بن محمد کوه کمری تبریزی معروف به سید حسین ترک (متوفی 1299 قمری) که شاگرد شیخ اعظم و صاحب فصول بوده، با نظریات واقعی شیخ اعظم آشنایی داشته و گاهی با عبارت: «و قد نقل بعض مشایخنا عن المصنف - قده - أنّه قال». (ص146، س23)
مطلب را بیان می فرماید و با مراجعه به نسخه های مختلف رسائل نیز سعی در بدست آوردن نظریات اصلی شیخ اعظم داشته است. مانند: «و فی بعض النسخ قد وقع الأمر بالتأمل بعد قوله...».
مؤلف در نهایت تواضع و فروتنی به شیخ اعظم بسیار احترام می گذاشته است. در خطبه کتاب می خوانیم «فیقول المذنب الجانی قلیل البضاعة کثیر الإضاعة موسی بن جعفر...» و راجع به شیخ اعظم می گوید: «شیخ المشایخ ممهّد قواعد الدین و محرز ضوابط الشرع المبین و مهذب القوانین المحکمة و مبین الإشارات المبهمة و مصباح مناهج شرایع الإسلام و مشکوة مسالک غایة المرام، کاشف اللثام عن غایة المراد کاشف الغطاء عن نهایة الإرشاد، کاشف الأسرار والرموز عن مدارک الأحکام...». (اگر توجه شود مؤلف به بسیاری از کتب اصولی و فقهی در این عبارتها اشاره کرده است.)
کتاب أوثق الوسائل یکی از بهترین منابع برای بدست آوردن مآخذ و منابع نظریات شیخ اعظم در رسائل است و در واقع در بسیاری از موارد أوثق الوسائل یک دوره کتابشناسی و شناسایی منابع و مآخذ اقوال مختلف می باشد. (صفحه22، سطر18)
[ویکی فقه] اوثق الوسائل (کتاب). اوثق الوسائل، تالیف میرزا موسی بن جعفر بن احمد تبریزی (متوفای ۱۳۰۷ قمری) است. کتاب اوثق الوسائل یکی از بهترین شروح فرائد الاصول (رسائل) شیخ اعظم انصاری است و از نظر وسعت تتبع و تنوع مطالب کم نظیر می باشد.
این کتاب در سال ۱۲۹۵ قمری به پایان رسیده و در سال ۱۳۱۳ قمری چاپ شده است. کتاب حاضر از چهار قسمت تشکیل شده است:قسمت اول: از بحث حجیت قطع تا انتهای مبحث خنثی و تا صفحه ۵۸ کتاب است و در شوال المکرم ۱۲۷۸ قمری به پایان رسیده است.قسمت دوم: شامل بحث حجیت ظن است که تا سال ۱۲۹۱ تدوین و تالیف شده و نگارش آن در سال ۱۳۰۱ قمری بوده و تا صفحه ۲۴۹ کتاب است.قسمت سوم: اصل استصحاب را مورد بحث قرار داده و در سال ۱۲۹۲ تدوین شده و تا صفحه ۵۸۵ می باشد.قسمت چهارم: بحث تعادل و تراجیح است که تالیف آن در سال ۱۲۹۵ پایان یافته است.در چاپ دوم، از ابتدا تا انتهای کتاب به وسیله زین العابدین بن علی بن لطفعلی در سال ۱۳۴۳ تصحیح شده و به وسیله محمدعلی تبریزی غروی نگاشته شده است.این کتاب در سال ۱۳۷۸ هجری قمری و سال ۱۴۱۱ هجری قمری مطابق با ۱۳۶۹ هجری شمسی تجدید چاپ شده است.کتاب حاضر در سال ۱۴۱۱ هجری قمری در انتشارات الغدیر چاپ شده و ناشر آن انتشارات کتبی نجفی قم است و به صورت رحلی می باشد.تفاوت زمانی بین تالیف قسمت اول و قسمت دوم کتاب که در حدود ۱۳ سال است نشان از دقت و تلاش پیگیر مؤلف در تدوین این قسمت از کتاب دارد.
گزارش محتوا
سبک طرح مباحث در اوثق الوسائل به گونه ای نیست که نظیر کتاب مطارح الانظار ، مؤلف صرفا به شرح عبارت های کتاب بسنده کند، بلکه اشکالات و مناقشاتی در نظریات شیخ اعظم به وسیله مؤلف و یا استادش سید حسین کوه کمری دیده می شود. بنابراین شرح کتاب همراه با نقد و مناقشه است. مؤلف در بعضی مباحث حتی مناقشاتی را در نظریات استادش مطرح می کند، مثلا: «و لکن الانصاف ان دعوی کون المرتب علی ظن الضرر حکما واقعیا لا تخلو عن نظر، بل منع، و ان مال الیه سیدنا الاستاذ- دام ظله- فی مجلس الدرس»
← نکات مثبت کتاب
مطالب مستقلی جدای از شرح متن فرائد الاصول (رسائل) در این کتاب مطرح شده است که به بعضی اشاره می شود:۱- رساله تسامح در ادله سنن ، از شیخ اعظم از صفحه ۲۹۹ تا ۳۰۷؛ صفحات ۳۹۴ تا ۳۹۶؛ صفحه ۴۲۲ تحقیق المقام یحتاج الی بسط الکلام، تا صفحه ۴۲۵؛ صفحه ۴۲۶ بقی الکلام فی جملة... ؛ صفحه ۵۲۵ اعلم انه قد بقی فی المقام... ؛ صفحه ۵۴۰ راجع به قاعده ید؛ صفحه ۵۴۰ تا ۵۴۶؛ صفحه ۵۵۶ تا ۵۶۰ فروع قاعده تجاوز؛ صفحه ۵۷۴ تا ۵۷۹ اصالة الصحة در اقوال؛ در بحث تعادل و تراجیح صفحه ۶۰۰؛ تنبیه در صفحه ۶۰۳؛ در توضیح حکم تعارض از صفحه ۶۱۷ تا ۶۲۳؛ تعارض سایر ادله ظنی با اجماعین منقولین از صفحه ۶۳۳ تا آخر کتاب.از صفحه ۱۲۳ تا ۱۳۶ نیز مباحث وسیعی از نقل کلام اخباریها در مورد قطعیت صدور اخبار آورده شده که بسیار مهم و با ارزش است.
رموز و کنایات
...
