دانشنامه اسلامی
برای کیف در تقسیم اولیه چهار قسم ذکر کرده اند:۱. کیفیات محسوسه؛۲. کیفیات نفسانیه؛۳. کیفیات مختص به کمیات؛۴. کیفیات استعدادی.
توضیح اصطلاح
کیفیات نفسانی، عبارتند از کیفیاتی که در نفس حاصل می شوند، مانند غم و شادی و شرم و حلم و غضب و دوستی و مانند آن. از میان جماد و نبات و حیوان، کیف نفسانی به قسم اخیر اختصاص دارد. بنابراین این قسم کیف را هم به نفس نسبت می دهند و هم به جسم اما از این حیث که دارای نفس است.
اقسام کیف نفسانی
کیف نفسانی به لحاظ ثبات و رسوخ، و عدم ثبات بر دو قسم است:۱. ملکه: کیف بطیء الزوال مثل غضب شخص عصبانی مزاج و حسد حسود و شجاعت شجاع؛۲. حال: کیف سریع الزوال مثل غضب شخص حلیم. تباین میان حال و ملکه، به امر عارضی است نه ذاتی. حال، آن هیاتی است که عارض شده و هنوز راسخ نشده است، و وقتی راسخ گردید ملکه نامیده می شود. پس نسبت این دو مثل نسبت طفل است و مرد.
مستندات مقاله
...
