دانشنامه اسلامی
مراد از مفرد بالقوه، عبارت مرکبی است که قابلیت دارد با لفظ مفرد از آن تعبیر آورده شود. گاهی در بیان فرق بین قضیه حملیه و شرطیه گفته می شود قضیه حملیه آن است که طرفین آن (محکومٌ علیه و محکومٌ به) قابل انحلال به دو مفرد هستند، مثل: "زید دانشمند است"، که بعد از حذف ادات ربط (کلمه "است")، زید و دانشمند، هر دو مفرد هستند. و مراد از انحلال، حذف ادات ربط بین طرفین قضیه است. ولی طرفین قضیه شرطیه قابل انحلال به دو مفرد نیست. و در پاسخ از این اشکال نقضی که در مثل: "زید عالمٌ نقیضُه زیدٌ لیس بعالم"، هر چند قضیه حملیه است اما بعد از انحلال، به صورت مرکب است، گفته می شود: مراد از مفرد، اعم از مفرد بالقوه و مفرد بالفعل است، و در این مثال، هر چند طرفین قضیه مفرد بالفعل نیستند، اما مفرد بالقوه هستند، یعنی می توان با لفظ مفرد از آنها تعبیر کرد، مثلا می توان گفت: هذا ذاک، یا: هو هو، یا: الموضوع محمولٌ.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).• قطب الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.
