دانشنامه اسلامی
وی در ۱۸۲۴ در خانواده ای مذهبی و روحانی به دنیا آمد. پدرش معلم دینی روستا بود و خود نیز در مدارس قازان و بخارا تحصیل کرد و به عربی، فارسی و جغتایی درس خواند و زبان روسی را فراگرفت و چندی نیز در یک مدرسه دینی روسی به تدریس پدراخت.
تأسیس مدرسه علمی
نصیری در ۱۸۷۱ این مدرسه را ترک گفت و مدرسه خود را گشود. وی در کار خویش بر اساس مفاهیم و برداشت های تربیتی خود، نه تنها متون اسلامی، بلکه زبان روسی، حساب، جغرافیا، تاریخ، موسیقی و طراحی را آموزش می داد. نصیری در یک اقدام تهور آمیز، متون مخصوصی شامل کتاب صرف و نحو برای دانش آموزان روسی و لغت نامه ای تاتاری – روسی تهیه کرد. او در علوم غربی نیز مطالبی نوشت و آثاری درباره تجارت و صنعت انتشار داد.
مذهب
وی فولکوریستی بود که افسانه ها و آوازه های تاتاری را گرد آورد و آموخته های پیش از اسلام را حفظ کرد او با رهبران مذهبی و علمای محافظه کار و برداشت های آموزشی و تربیتی آنان مخالفت می ورزید اما درحقیقت مسلمان پارسایی بود.
آثار علمی
...
