دانشنامه اسلامی
نیکی در برابر بدی، خصلت گروهی از اهل کتاب:•«الذین ءاتینـهم الکتـب من قبله... ... ویدرءون بالحسنة السیئة...:کسانی که پیش از این به آنها کتاب آسمانی دادیم (نظیر برخی از اهل تورات و انجیل) آنها به این (قرآن) ایمان می آورند.آنهایند که مزدشان به خاطر آنکه (بر ایمان و عمل به دو کتاب آسمانی) صبر کردند، دو بار به آنها داده می شود، و با نیکی (در گفتار و کردار) بدی و آزار (مردم) را دور می سازند، و از آنچه به آنها روزی کرده ایم انفاق می کنند.». در این آیه شریفه ، وعده ای جمیل به آن عده از اهل کتاب می دهد که شناخت خود را، که از قرآن و رسول اسلام داشتند، کتمان نکردند، و مدح ایشان است بر حسن سلوک و مدارایشان با جاهلان مشرکین ، و به همین جهت باید گفت : آنچه به ذهن نزدیک تر است این است که : مراد از اجر دو برابر، این است که : یک اجر به ایشان داده می شود به خاطر این که به کتاب آسمانی خود ایمان داشتند، و یک اجر هم داده می شود به خاطر اینکه به قرآن ایمان آوردند، و بر ایمان دوم بعد از ایمان اول شان صبر نموده و کلفت و مشقت مخالفت با هوی را که در هر دو ایمان هست ، تحمل نمودندبعضی از مفسرین گفته اند: مراد از دو اجر این است که : یک اجر به ایشان داده می شود به خاطر اینکه در دین خود صبر داشتند و اجر دیگری داده می شود به خاطر اینکه در برابر آزار کفار و تحمل مشقت صبر کردند ولی سیاق آیه با آن سازگار نیست.و یدرون بالحسنه السیئه کلمه یدرون از ماده درء است ، که به معنای دفع است ، و مراد از حسنه و سیئه به قول بعضی سخن خوب و سخن بد است ، و به قول بعضی دیگر عمل خوب و بد است ، که معروف و منکرش هم می گویند، و به قول بعضی دیگر مراد از آن ، خلق خوب و بد است ، که عبارت است از حلم و جهل، ولی سیاق آیات با معنای اخیر موافق تر است ، بنابراین معنای آیه چنین می شود که : این مؤ منین از اهل کتاب آزار و اذیت مردم را به وسیله مدارا و حلم و حوصله از خود دور می کردند علامه طبرسی در تفسیر مجمع البیان می فرماید: ویدرءون بالحسنة السیئة یعنی سخنان زشت و ناپسندی که از کفار می شنوند به سخنان نیکو و پسندیده پاسخ می گویند.برخی گفته اند: یعنی منکر را به معروف دفع می کنند.برخی گفته اند: جهل جاهل را به حلم دفع می کنند.از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است که: با حلم و مدارا آزار و اذیت مردم را از خود دور می کنند. معنای آیه این است : وقتی به گناهی تصادفا آلوده می شوند، کار نیکی می کنند که نیکی اش از بدی آن گناه بیشتر است ، و یا حداقل معادل آنست و آثار سوء آنرا جبران می کند، حال چه اینکه این گناه را بوسیله کار نیک جبران نمایند و یا بوسیله توبه لکه آنرا بشویند، چون فرموده اند: ((حسنات گناهان را از بین می برد)) و هم فرموده اند: کسی که توبه کند مانند کسی است که گناه نکرده باشد و نیز چه اینکه خود مرتکب شده باشند، و یا دیگران نسبت به ایشان انجام داده باشند مثل اینکه به ایشان ظلم کرده باشند، و ایشان با عفو و احسان تلافی کنند، و یا به ایشان جفا کرده باشند ایشان به حسن خلق و گشاده روئی جبران نموده باشند، و یا منکری دیده و از آن نهی کرده باشند، و یا ترک معروفی سراغ داشته بدان امر کرده باشند.
