دانشنامه اسلامی
عالم بزرگ آیت الله سید حسین کوه کمره ای از بزرگان علمای شیعه است که نَسَب شریفش با 24 واسطه به امام حسین علیه السلام می رسید.
علامه کوه کمره ای حجتی کامل و آیتی باهر و استادی ماهر بود. در فقه و اصول ید طولانی داشت. پس از مرحوم شیخ انصاری در ردیف میرزای بزرگ از زعمای حوزه عراق محسوب بود و قسمتی از بلاد جهان تشیع از این سید استاد تقلید می نمودند. کوه کمره ای ابتدا در تبریز مقدمات علوم و سطوح فقه و اصول را نزد میرزا احمد مجتهد و فرزندش میرزا لطف علی مجتهد به پایان برد و سپس عازم عراق شد. سال ها در عتبات از محضر شیخ علی کاشف الغطاء، صاحب ضوابط، شیخ محمدحسن صاحب جواهر و مخصوصاً شیخ انصاری رحمة الله علیهم به خوبی بهره مند بود و استادی و اجتهاد او زبانزد همه فضلا و اساتید بزرگ قرار گرفت. سید حسین ترک پس از فوت شیخ انصاری بر کرسی تدریس فقها نشست و تقریرات درسی شیخ را جلو می برد و متجاوز از 800 نفر از علمای بزرگ در درس او حاضر می شدند که امثال علامه شرابیانی و فاضل ممقانی و صدها نفر دیگر از شاگردان این سید استاد بودند.
معظم له رسائلی در عبادات (وفروع دین) از احکام حلال و حرام به رشته تحریر برد. می گویند: مرحوم آیت الله سید حسین کوه کمره ای که از شاگردان صاحب جواهر و مجتهدی مشهور و معروف بود و حوزه درسی معتبری داشت، هر روز طبق معمول در ساعت معین به یکی از مسجدهای نجف می آمد و تدریس می کرد.
یک روز آن مرحوم از جایی برمی گشت و نیم ساعت بیشتر به وقت درس باقی نمانده بود، فکر کرد در این وقت کم اگر به خانه برود به کاری نمی رسد، بهتر است برود به محل تدریس و به انتظار شاگردان بنشیند. وقتی به مدرس رسید هنوز کسی نیامده بود، ولی دید در یک گوشه مسجد، شیخ ژولیده ای با چند شاگرد نشسته و تدریس می کند، مرحوم سید حسین سخنان او را گوش کرد، با کمال تعجب احساس کرد که این شیخ ژولیده بسیار محققانه بحث می کند.
روز دیگر راغب شد عملاً زودتر بیاید و به سخنان شیخ گوش کند، او چنین کار را انجام داد و اعتقاد روز پیشین خود افزوده گشت. این عمل چند روز تکرار شد. برای مرحوم سید حسین یقین حاصل شد که این شیخ از خودش فاضل تر است و او از درس این شیخ استفاده می کند و اگر شاگردان خودش به جای درس او به درس این شیخ حاضر شوند بهره بیشتری خواهند برد. اینجا بود که خود را میان تسلیم و عناد، ایمان و کفر و آخرت و دنیا مخیر دید.
روز دیگر، که شاگردان آمدند و جمع شدند، گفت: رفقا امروز می خواهم مطلب تازه ای به شما بگویم. این شیخ که در آن کنار با چند شاگرد نشسته، از من برای تدریس شایسته تر است و خود من هم از او استفاده می کنم، همه با هم می رویم به درس او، از آن روز در محضر و حلقه شاگردان شیخ ژولیده که چشم هایش اندکی تراخم داشت و آثار فقر در او دیده می شد حاضر شدند. این شیخ ژولیده پوش همان است که بعدها به نام حاج شیخ مرتضی انصاری معروف شد. او اهل شوشتر است و استاد المتأخرین لقب یافت.
در نهایت در بیست و سوم رجب سال 1299 جهان فانی را وداع نمود و در مقبره ای که به نام خودش و در مقابل مقبره ی استادش، محمدحسن نجفی صاحب جواهر، قرار داشت به خاک سپرده شد و بارگاه مولای متقیان دومین شخصیت جهان بشریت استقرار یافت.
