دانشنامه اسلامی
اسماعیل بن محمدجعفر درب کوشکی اصفهانی از عالمان و حکمای اصفهان بوده است. او شاگرد ملا اسماعیل بن محمدسمیع درب کوشکی معروف به «واحد العین» است. گاهی به دلیل یکی بودن نام این دو عالم شیعی، به اشتباه این دو نفر یکی دانسته شده اند؛ در حالی که ملا اسماعیل شاگرد، فرزند محمدجعفر بوده و استادش «اسماعیل واحد العین» فرزند محمدسمیع است. درباره زندگی نامه و سال تولد «ملا اسماعیل بن محمدجعفر»، اطلاعات دقیقی در دست نیست؛ ولی سال درگذشت وی را مؤرخین، ۱۳۰۴ق، ضبط کرده اند. وی در روز جمعه، ۱۵ شوال، ۱۳۰۴ق، درگذشت و در تکیه ملا اسماعیل خواجویی در کنار قبر ملا علی اکبر اژه ای به خاک سپرده شد.
حکیم درب کوشکی، سال ها در اصفهان، به تدریس حکمت متعالیه پرداخت و به نوشته «میر سید علی جناب»، بسیاری از کسانی که در اصفهان، فلسفه و حکمت آموختند، از شاگردان وی بودند. در منابع تاریخی آمده است که دهکردی، شاگرد ملا اسماعیل درب کوشکی است؛ با توجه به سال تولد دهکردی (۱۲۷۲ق)، شاگردی وی نزد ملا اسماعیل واحد العین، بعید به نظر می رسد و می توان گفت: هرگاه دهکردی را شاگرد اسماعیل درب کوشکی دانسته اند، مراد «ملا اسماعیل بن محمدجعفر» است، نه «ملا اسماعیل واحد العین».
