دانشنامه اسلامی
کنیه ابویحیی که در برخی از منابع متأخر آمده ممکن است تحریف ابوالعباس باشد و مشکل بتوان آن را کنیه دوم وی شمرد. نسبت انصاری که اسنوی برای وی ذکر کرده ، می تواند دال بر این نکته باشد که نسب وی به انصاری که به مصر مهاجرت کردند، باز می گردد.انتساب لقب بخاری به ابن رفعه توسط ابن عماد بسیار غریب و دور از ذهن است . وی در مصر در شهر فسطاط (مجاور قاهره ) زاده شد و چون بسیار کم سفر بود، بیشتر عمر خود را در فسطاط و قاهره سپری کرد. به گفته ابن حجر وی یک بار در ۷۰۷ق /۱۳۰۷م به سفر حج رفته و مدتی نیز برای تصدی منصب قضا در «واحات » در غرب مصر اقامت گزیده است . وی در اواخر عمر دچار درد مفاصل شدیدی شد ولی با همان حال به کار مطالعه ادامه می داد. وی سرانجام در موطن خود وفات یافت. و پیکر وی به قرافه در حومه قاهره که قبر امام شافعی نیز در آن جا قرار دارد منتقل شد و در آن جا دفن گردید.
اساتید
ابن رفعه فقه شافعی را از استادانی چون سدیدالدین و ظهیرالدین تَزْمَنْتی ، شریف عباسی ، ضیاء قنائی ، ابن رزین ، ابن بنت الاعزّ و ابن دقیق العید فرا گرفته و از مشایخی چون محیی الدین دمیری و علی بن محمد صواف حدیث شنیده است . شمس الدین ذهبی ، تقی الدین سبکی ، ضیاءالدین مناوی ، عمادالدین ِ بِلْبِیْسی و شمس الدین ابن لبّان از جمله مشهورترین شاگردان وی در فقه بوده اند.
جایگاه علمی
ابن رفعه در فقه شافعی مقام ویژه ای داشت . یافعی او را پرچمدار فقه شافعی در عصر خود خوانده و سبکی و اسنوی او را شافعی زمان لقب داده اند. وی در میان شافعیان به عنوان فقیه مطلق شهرت یافته و این لقب برای او علم گشته بود. تسلط و احاطه وی بر فقه شافعی به قدری بود که به آن مثل زده می شد. برخی از نویسندگان شافعی به خصوص سبکی در مدح او به راه مبالغه رفته اند. ابن رفعه احاطه فراوانی بر نصوص فتاوی شافعی داشت . وی از حافظه ای قوی بهره مند بود و اقوال فقهای شافعی را که به طور پراکنده در غیر مظان خود آمده بود در ذهن حاضر داشت تا حدی که برخی از معاصرین وی اظهار می داشتند ابن رفعه بیش از آنکه اهل بحث باشد اهل نقل است.
فتاوا
...
