دانشنامه اسلامی
کتاب مشتمل بر دو بخش است، در بخش اول زندگانی علمی، احوال و رفتار طبری بحث و در بخش دیگر، آثار و مؤلفات وی مورد تحقیق قرار گرفته است. مولف با بیانی شیوا در تحریر این رساله بیشتر به مسائل اخلاقی، رفتار و روش طبری در تحصیل که مورد استفاده دانشجویان است پرداخته و از ذکر اختلافات و مناقشات دربار تاریخ تولد و وفات طبری خودداری کرده اند. آنچه دربار زندگانی طبری نگارش یافته یا مستند بگفته خود طبری و شاگردان وی و یا به نقل از مورّخان و نویسندگان معاصر اوست.
شهابی در مقدمه چنین می نویسد: تاریخ ادبیات و شرح احوال بزرگان، راهنمای سعادت و آیین عبرت و سرمشق علمی و عملی آیندگان است. در اغلب کتب تاریخ و تذکره چنین ثمره ای دیده نمی شود. این نارسایی ناشی از خود تاریخ نیست بکله از اندیشه نویسندگان می باشد. آنچه موجب رسیدن بزرگان به درجات شامخ بوده، روش خاصی است که آنها در کسب علوم انتخاب کرده اند نه بهره از هوش خدادادی، یکی از این بزرگان محمدبن جریر طبری است.
پس از معرفی زندگانی طبری و جزئیات نام، نسب، مدفن، روش تحصیل، سفرها و مناظرات، جایگاه و... به بررسی دو کتاب معروف وی «التاریخ الکبیر» و «جامع البیان عن تأویل القرآن» می پردازد.
وی معتقد است ایرانی ها نخستین مورخان اسلام بوده و قدیمی ترین کتاب جامع در سیر نبوی کتاب «سیر ابن هشام» است و نخستین کسیکه کتابی در تاریخ عمومی مسلمانان تدوین کرده، ابن واضح مشهور به یعقوبی می باشد. بعد از تاریخ یعقوبی «تاریخ بزرگ» طبری حوادث آغاز خلقت تا 302 ه-.ق را در بر دارد.
تاریخ طبری به خاطر صحت و اتقان مطالب، در تمامی قرون اسلامی مورد استفاده مورخان بوده و مشتمل بر اخبار، حوادث پادشاهان، پیامبران سلف و وقایع ایام می باشد، در حوادث قبل از اسلام شرح مبسوطی دربار سلسله پادشاهان ایرانی از ابتدای تاریخ ایران با ذکر تاریخ و نام هریک از پادشاهان گرد آوری شده است. وی تا حوادث سال 294 را برای شاگردان و اصحابش تدریس و به آنان اجازه نقل داده است.
[ویکی فقه] احوال و آثار محمد بن جریر طبری (کتاب). «احوال و آثار محمد بن جریر طبری» تالیف علی اکبر شهابی به زبان فارسی که در سال ۱۳۱۴ ه-. ش به رشته تحریر در آمده است.
کتاب مشتمل بر دو بخش است، در بخش اول زندگانی علمی، احوال و رفتار طبری بحث و در بخش دیگر، آثار و مؤلفات وی مورد تحقیق قرار گرفته است. مولف با بیانی شیوا در تحریر این رساله بیشتر به مسائل اخلاقی، رفتار و روش طبری در تحصیل که مورد استفاده دانشجویان است پرداخته و از ذکر اختلافات و مناقشات درباره تاریخ تولد و وفات طبری خودداری کرده اند. آنچه دربار زندگانی طبری نگارش یافته یا مستند بگفته خود طبری و شاگردان وی و یا به نقل از مورخان و نویسندگان معاصر اوست.
گزارش محتوا
شهابی در مقدمه چنین می نویسد: تاریخ ادبیات و شرح احوال بزرگان، راهنمای سعادت و آیین عبرت و سرمشق علمی و عملی آیندگان است. در اغلب کتب تاریخ و تذکره چنین ثمره ای دیده نمی شود. این نارسایی ناشی از خود تاریخ نیست بکله از اندیشه نویسندگان می باشد. آنچه موجب رسیدن بزرگان به درجات شامخ بوده، روش خاصی است که آن ها در کسب علوم انتخاب کرده اند نه بهره از هوش خدادادی، یکی از این بزرگان محمدبن جریر طبری است. پس از معرفی زندگانی طبری و جزئیات نام، نسب، مدفن، روش تحصیل، سفرها و مناظرات، جایگاه و... به بررسی دو کتاب معروف وی «التاریخ الکبیر» و «جامع البیان عن تاویل القرآن» می پردازد.
اعتقاد طبری درباره ایرانیان
وی معتقد است ایرانی ها نخستین مورخان اسلام بوده و قدیمی ترین کتاب جامع در سیر نبوی کتاب «سیر ابن هشام» است و نخستین کسی که کتابی در تاریخ عمومی مسلمانان تدوین کرده، ابن واضح مشهور به یعقوبی می باشد. بعد از تاریخ یعقوبی «تاریخ بزرگ» طبری حوادث آغاز خلقت تا ۳۰۲ ه-. ق را در بر دارد. تاریخ طبری به خاطر صحت و اتقان مطالب، در تمامی قرون اسلامی مورد استفاده مورخان بوده و مشتمل بر اخبار، حوادث پادشاهان، پیامبران سلف و وقایع ایام می باشد، در حوادث قبل از اسلام شرح مبسوطی درباره سلسله پادشاهان ایرانی از ابتدای تاریخ ایران با ذکر تاریخ و نام هریک از پادشاهان گرد آوری شده است. وی تا حوادث سال ۲۹۴ را برای شاگردان و اصحابش تدریس و به آنان اجازه نقل داده است.
ترجمه کتاب طبری
...
