دانشنامه اسلامی
لقب امام الهدی که به وی اطلاق شده ،
عبدالقادر قرشی ، الجواهر المضیئة، ج۲، ص۱۹۶، حیدرآباد دکن ، ۱۳۳۲ق .
به رغم رواج آثار ابولیث در خلال قرون از اندونزی تا اندلس ، جزئیات زندگانی او ناشناخته مانده است . کهن ترین مأخذ شرح احوال وی کتاب فضائل بلخ واعظ بلخی است که در آن گزارش تاریخی با افسانه پردازی درهم آمیخته و جز مقاطعی چند از زندگی ابولیث را آشکار نمی سازد. به منبع یاد شده باید آگاهی های پراکنده در آثار خود وی و برخی دیگر از آثار متقدم را افزود. پدر وی خود از عالمان سمرقند بود و از شماری محدثان و زاهدان آن سامان روایت داشت . از فحوای روایاتی که ابولیث از طریق پدر نقل کرده است ، گرایش او به شیوه واعظان و مذکران آشکارا به چشم می خورد.
نصر ابولیث سمرقندی ، تنبیه الغافلین ، ج۱، ص۸۰، به کوشش احمد سلام ، بیروت ، ۱۴۰۶ق / ۱۹۸۶م .
ابولیث در سمرقند پرورش یافت و پس از گذراندن تحصیلات آغازین ، راهی سفر شد. آورده اند که وی در آغاز آهنگ مرو داشت ، ولی چون به جیحون رسید، راه بلخ را در پیش گرفت و در آن جا به حلقه درس فقیه بزرگ حنفی ابوجعفر محمد بن عبدالله هندوانی (د ۳۶۲ق ) درآمد که سلسله نفقه او با ۳ واسطه به ابوسلیمان جوزجانی شاگرد نامدار محمد بن حسن شیبانی منتهی می شد.
عبدالله واعظ بلخی ، فضائل بلخی ، ج۱، ص۳۱۳، ترجمه کهن فارسی ، به کوشش عبدالحی حبیبی ، تهران ، ۱۳۵۰ش .
...
