بکرایی

لغت نامه دهخدا

بکرایی. [ ب َ ] ( اِ ) بکراهی. بکرهی. نام میوه ایست میان نارنج و لیمو لیکن از نارنج کوچکتر و از لیمو بزرگتر میباشد و شیرین هم هست و آن در ولایت ایگ و شبانکاره بسیار است. ( برهان ). هزوارش بکرا پهلوی ترک بمعنی گیاهان و میوه شیرین تره میوه شبیه به لیموی شیرین و تلخ مزه. ( ناظم الاطباء ) ( از رشیدی ) ( از حاشیه برهان چ معین ). بمعنی بکروی است. ( جهانگیری ). توسرخ. ( فرهنگ فارسی معین ).نام میوه ایست میانه نارنج و لیموشیرین است در فارس خاصه در ولایت ایگ که ایج معرب آنست و شبانکاره که ولایتی است معروف ، بسیار بهم رسد و آن را بکرهی نیز گویند. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ) ( از سروری ) ( از رشیدی ).

فرهنگ عمید

میوه ای از خانوداۀ مرکبات شبیه پرتقال توسرخ.

فرهنگ فارسی

( اسم ) توسرخ

دانشنامه عمومی

بکرایی ( Aegle marmelos ) گیاهی از خانوادهٔ سدابیان است که در هند، ایران، پاکستان و بنگلادش دیده شده است. این گیاه در هند به صورت سنتی به عنوان دارو و غذا مورد استفاده قرار می گیرد. بکرایی درختچه ای در اندازهٔ متوسط است. خاردار و دارای برگ های مرکز نسبتاً دراز به طول ۵ سانتی متر است و برگچه های آن ظاهر بیضوی نوک تیز نازک دارند. گل های آن دارای مشخصات کلی انواع Citvusها و به رنگ سفید مایل به به سبز است. منشأ اصلی آن در هند بوده است. میوه اش مدور به رنگ خاکستری گوشت دار و دارای طعم شیرین است. پوست بسیار سفتی دارد، بسیار خوشبو و طعم مطبوع دارد. مطالعات بر روی میوهٔ بکرایی نشان داد روغن های ضروری آن بر ضد ۲۱ نوع باکتری مؤثر هستند. در تحقیقی اثر کنسانتره آب میوهٔ بکرایی بر روی میزان گلوکز، کلسترول، تری گلیسرید، کرآتینین و فعالیت آنزیم سرم خون موش های صحرایی دیابتی اثرات کاهندهٔ کنسانترهٔ بکرایی بر میزان قند و چربی خون در موش های دیابتی مشاهده گردید. ریشه، دانه و میوه آن ارزش درمانی دارد. مغز آن شامل ترکیبات فعال از جمله کاروتنوئید، فنولیک، آلکالوئید، ترپنوئید است که علیه بیماری های مزمن استفاده می شوند. این میوه شامل ویتامین های آ، ریبوفلاوین و نیاسین است. همچنین برای درمان انگل های روده استفاده می شود. با کسب نتایج مطلوب و فراهم بودن شرایط تولید تجاری می توان از عصارهٔ این میوه برای درمان انواع عفونت های میکروبی قارچی و به عنوان نگهدارندهٔ غذایی و مؤثر در جلوگیری از سرطان و پیری زودرس استفاده نمود.
درخت بکرایی حاوی فوروکومارین ها، از جمله زانتوتوکسل و متیل استر آلئومپراتورین، و همچنین فلاونوئیدها، روتین و مارمسین است. تعدادی اسانس؛ و از بین آلکالوئیدهای آن، فارگارین ( = آلوکیپتوپین ) ، O - ایزوپنتنیل هالفوردینول، O - متیل هافوردینول. ایگلین ( N - - 3 - phenyl - 2 - propenamide ) ترکیبی است که می تواند از برگ های بکرایی استخراج شود.
بکرایی بومی شبه قارهٔ هند و جنوب شرق آسیا است و در سراسر سری لانکا، تامیل نادو، تایلند و مالزی کشت می شود. در جنگل های خشک و باز روی تپه ها و دشت ها در ارتفاعات ۰ تا ۱۲۰۰ متر با میانگین بارندگی سالانهٔ ۵۷۰ تا ۲۰۰۰ میلی متر می تواند رشد کند. در هند به این دلیل که می تواند در مکان هایی رشد کند که درختان دیگر نمی توانند در آن رشد کنند، شهرت دارد. با طیف وسیعی از شرایط خاک ( محدودهٔ پی اچ ۵ تا ۱۰ ) می تواند دوام بیاورد، در برابر غرقابی مقاوم است و تحمل دمایی غیرعادی از ۷ - تا ۴۸ درجهٔ سانتی گراد دارد. و سرانجام برای میوه دادن به فصل خشک مشخصی در طول سال نیاز دارد.

دانشنامه آزاد فارسی

بَکْرایی (Bengal quince)
بَکْرایی
بَکْرایی
درختچه ای خاردار با نام علمی Aegle marmelos از تیرۀ مرکبات. این گیاه دارای برگ های مرکب و دُم برگ دراز، گل های سفید مایل به سبز و میوۀ گِرد زردرنگ و گوشتی با طعم شیرین ولی عموماً ناپسند است. برگ تازۀ این گیاه تَب بُر، گل های آن ضد استفراغ، میوۀ رسیده اش اشتهاآور و مقوّی، و جوشاندۀ ریشه اش مفید در درمان تب مالاریا و اسهال های ساده است. این درختچه در بلوچستان می روید و در آن جا آن را باب بارتو می نامند.