دانشنامه عمومی
نخستین تمدن بزرگ به معنای واقعی آن، تمدن حوزهٔ رود سند با قدمت نزدیک به سه هزار سال پیش از میلاد است که به تمدن درهٔ سند معروف است که وسیع ترین گسترهٔ تمدنی زمان خود بوده و با تمدن شهر سوخته در ایران همزمان است و مراودات نزدیک داشته است و تقریباً پس از ورود آریایی ها میان سال های ۲٬۰۰۰ تا ۱٬۸۰۰ پیش از میلاد، هر دو از میان رفته اند.
ورود آریایی ها به هند در فرهنگ دین و ادبیات و سیستم اجتماعی این سرزمین نقش بسیار مهمی داشته است که از آن جمله می توان به شکل گیری سانسکریت اولیه، تدوین متون مقدس هندویی و سیستم طبقاتی جامعهٔ هند اشاره نمود.
در دورهٔ هخامنشی، قلمرو سلطنت داریوش کبیر تا پنجاب گسترش یافت و صنعت گران، پیشه وران و بازرگانان از هند به ایران و بالعکس رفت وآمد داشتند؛ و حتی در برخی از جنگ های میان ایران و یونان باستان لشکریان هندی بخشی از سپاه هخامنشی را تشکیل می دادند. در دورهٔ اشکانیان نیز، مهرداد اول نواحی پنجاب را ضمیمهٔ قلمرو پادشاهی خود کرد.
اسکندر میان سال های ۳۲۷ تا ۳۲۶ پیش از میلاد به هندوستان حمله کرد ولی ناکام ماند.
اولین دوران امپراتوری هند با حکومت سلسله موریا بین سال های ۳۲۶ تا ۲۰۰ قبل از میلاد شکل گرفت. قدرتمندترین حاکم تاریخ هند تا قبل از گورکانیان، آشوکای بزرگ نام دارد که سومین شاه این سلسله است. سیستم اداری از هخامنشیان ایران الهام گرفت. آثار بسیار مهم حجاری این دوره مانند پیکرهٔ چهار شیر ( نماد ملی هند ) بسیار تحت تأثیر حجاری تخت جمشید است.
دومین سلسلهٔ قدرتمند به نام گوپتا از سال ۳۲۰ تا ۵۵۰ میلادی در شمال هند حاکمیت داشته و برخلاف موریاها، حکومت بر مبنای ایجاد حاکمان محلی را بر حکومت مرکزی ترجیح می داده است. در این دوران که به تاریخ کلاسیک هندویی شناخته می شود، این آیین شکل متحدتری گرفت و اولین معابد هندوئی به سبک حاضر در این دوران تأسیس شد.
