دانشنامه اسلامی
اسباط (۴ بار)
«سِبْط» (بر وزن حفظ) و «سَبْط» (بر وزن ثبت) در اصل به معنای گسترش و توسعه چیزی به آسانی و راحتی است، و گاهی به درخت، «سَبَط» (بر وزن سبد) گفته می شود، زیرا شاخه های آن به راحتی گسترده می گردد. فرزندان و شاخه های یک فامیل را «سبط» و «اسباط» می گویند، به خاطر گسترشی که در نسل پیدا می شود.
به فتح (س) انبساط یافتن به آسانی چنانکه راغب گفته است و به کسر (سین) نوه و فرزند است مفردات و صحاح و قاموس و اقرب آن را ولدالولد گفتهاند در نهایه و مجمع نقل شده «الحسن و الحسین سبطا رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله و سلم جمع سیط اسباط است و آن پنج بار در قرآن مجید آمده و همه درباره بنی اسرائیل است . نظیر این آیه است . طبرسی و دیگران و نیز اهل لغت گفتهاند: سبط در اولاد اسحق مثل قبیله در اولاد اسمعیل است فرزندان اسمعیل را قبائل و فرزندان اسحق را اسباط گفتهاند تا از خمدیگر متمایز باشند. راغب که معنی اصلی را انبساط میداند گوید بولد ولد سبط گویند که گویا انبساط و امتداد در فروع است. * «اَسْباطاً» بدل است از «اِثْنِتَیْ عَشْرَةَ» و ممیّز آن که «فرقه» باشد محذوفاست و «اُمَماً»حال است از اسباط یعنی آنها را دوازده فرقه کردیم در حالیکه هر سبط امّتها بودند (جوامع الجامع) بعضیها اسباط را ممیز دانسته گفتهاند در معنی مفرد است. در مجمع ذیل آیه 136 بقره گوید: اسباط مفرد آن سبط است و آنها اولاد یعقوب بن اسحق بن ابراهیم اند دوازده طائفه بودند از دوازده پسر. نا گفته نماند مراد از اسباط در آیات قرآن یا جماعتی است که از دوازده فرزند یعقوب به دنیا آمدند و یا اشخاص بخصوصی است که هر یک سبط و ولدالولد بودهاند زیرا که سبط به معنی نوه و جماعت آمده است چنانکه گذشت. آیه 136 بقره و 163 نساء که گذشت و نیز آیه 84 آل عمران صریح است در اینکه باسباط وحی شده و آنها پیامبران بودهاند . در این صورت اگر مراد از اسباط قبائل باشد مراد از انزال وحی آن است که در میان آنها پیامبرانی بوده است چنانکه در . مراد رسول خداست ولی «اُنْزِلَ اِلَیْنا» گفته شده. و اگر مراد اشخاص باشند باید غیر از اولاد ده گانه یعقوب بتشند که آنها در اثر اجحاف به یوسف لیاقت رسالت نداشتند (به نظر من مراد اشخاص است که خواهد آمد). عیاشی ذیل آیه 136 بقره از حنّان بن سدیر نقل کرده که به حضرت باقر علیه السلام گفتم: اولاد یعقوب انبیاء بودند؟ فرمود: نه آنهااسباط و اولاد انبیاء بودند از دنیا نمیرفتند مگر خوشبخت توبه کردند و گناه خود را یاد آوردند. طبرسی فرموده: بسیاری از مفسران گفتهاند که فرزندان یعقوب انبیاء بودند ولی بنابر مذهب ما انبیاء نبودهاند که گناه آنها درباره یوسف روشن است و پیامبر در عقیده ما از صغیر و کبیر قبائح معصوم است و در ظاهر قرآن دلالتی بر پیامبر بودنشان نیست و جمله «ما اُنْزِلَ» دلالت بر آن ندارد و شاید مراد بعضی هاست که گناه نکرده بودند و شاید این مثل «وَما اُنْزِلَ اِلَیْنا» باشد حال آنکه مراد حضرت رسول صلی اللّه علیه و اله و سلم بود. نگارنده گوید در سوره مریم عدهای از انبیاء از قبیل زکریا، یحیی، عیسی، ابراهیم، اسحق، یعقوب، اسمعیل صادق الوعد، موسی، هارون و ادریس نقل شده . از ذریّه ابراهیم و اسرائیل که نقل شده زکریل، یحیی، عیسی، موسی، هارون، اسمعیل صادق الوعد است. علی هذا احتمال زیاد هست که مراد از اسباط در قرآن اشخاص و نوهها باشند مثل زکریا و یحیی و... که اسباط ابراهیم و یعقوب و اسحق اند نه فرزندان دهگانه یعقوب و این احتمال نزدیک به یقین است. و ذکر بعضی از نوادههای ابراهیم از قبیل موسی و هارون بعد از ذکر اسباط مخصوصاً در آیه 163 نساء ظاهراً برای اهمیّت آنهاست و گرنه کلمه اسباط به آنها شامل است احتمال دیگر آن است مراد از اسباطپیامبرانی از بنی اسرائیل باشند که نام آنها به خصوص در قرآن نیامده چنانکه آیه «وَ رُسُلاً لَمْ نَقْصُهُمْ عَلَیْکَ» شاهد آن است.
[ویکی شیعه] الاسباط (مجموعه تلویزیونی). الاَسباط یا «الحسن و الحسین و المعاویه» مجموعه ای تلویزیونی درباره امام حسن(ع) و امام حسین (ع). سریال از ماجرای شورش مردم علیه خلیفه سوم تا بعد از واقعه کربلا را روایت می کند. عوامل این سریال از مسلمانان اهل سنت بودند و نگاه حاکم بر داستان ناشی از باورهای ایشان بود. گروهی از عالمان شیعه و نیز برخی از عالمان اهل سنت به ساخت و نمایش این سریال اعتراض کردند.
این مجموعه به کارگردانی عبدالباری ابوالخیر در سال ۲۰۱۰ با همکاری شرکت فیلم سازی کویتی «المها» برای پخش در ماه رمضان تولید شد. این مجموعه با نام هایی چون «الفتنه الکبری (فتنه بزرگ) یا مشعل های نور، نیز شناخته می شود که در نهایت با نام اختصاری الحسن و الحسین پخش شد. این مجموعه به زبان های ترکی، انگلیسی، اردو، مالایی، فرانسه و فارسی دوبله شد. به گفته العربیه، یک گروه ایرانی چهره پردازی بازیگران این مجموعه را بر عهده داشته است.
