معنی سانتریول

لغت نامه دهخدا

سانتریول. [ یُل ْ ] ( فرانسوی ، اِ ) دانه مرکزی که نزدیک به هسته میباشد نامیده میشد که امروز بجمیع کره هادی و جسم وسطی گفته میشود و لفظ سانتریول را بجای سانتروزوم قدیم وضع کرده اند. رجوع به سانتروزوم و رجوع به جانورشناسی عمومی فاطمی ص 13 و 22 شود.

فرهنگ معین

(تِ رِ یُ ) [ فر. ] (اِ. ) ذرة مرکزی میان تن ، میانک . (فره ).

فرهنگ فارسی

دانه مرکزی که نزدیک به هسته می باشد نامیده شد

دانشنامه عمومی

در زیست سلولی، سانتریول یا میانک یک اندامک استوانه ای شکل است ( این را هم بدانید که با توجه به دانش درست زیست شناسی، شرط اندامک بشمار آمدن داشتن غشا است اما طبق کتاب درسی بعضی موارد بدون غشا نیز اندامک به حساب امده است ) که عمدتاً از پروتئین هایی به نام توبولین تشکیل شده است. سانتریول ها در بسیاری از سلول های یوکاریوتی یافت می شوند. یک جفت سانتریول که در محاصره توده ماده چگالی به نام ماده پیرامون مرکز ( PCM ) قرار داشته باشد، تشکیل ساختاری به نام سنتروزوم را می دهد.
سانتریول ها در تمام سلول های یوکاریوتی حضور ندارند، برای نمونه در مخروطیان، گیاهان گل دار و بسیاری از قارچ ها غایب اند و تنها در گامت های نر سنگ خزه تباران ( کاروفیت ها ) ، خزه تباران ( بریوفیت ها ) ، گیاهان آونددار بدون دانه، سرخس نخلی و کهن دارها حضور دارند.
سانتریول ها اغلب از نه دسته میکروتوبول های سه گانه که به صورت استوانه ای آرایش یافته اند تشکیل شده اند. مواردی که از این ساختار انحراف پیدا کرده اند شامل این موارد می شود: رویان خرچنگ ها و مگس سرکه با نه جفت میکروتوبول، سلول های اسپرم کرم الگانس و جنین اولیه آن با نه میکروتوبول تکین.
عملکرد اصلی سانتریول ها در تولید مژک طی اینترفاز و تشکیل دوک های تقسیم ( spindle fibres ) در طی تقسیم سلولی ( میتوز و میوز ) می باشد.
ادوارد ون بندن سنتروزوم ( میان تن ) ها را اولین بار در ۱۸۸۳ مشاهده کرد. در ۱۸۹۵، تئودور بووری ( Theodor Boveri ) این اندامک را «سنتروزوم» نامید. الگوی تکثیر سانتریول اولین بار توسط اتین دو هارون و جوزف جی. گال در ۱۹۵۰ بدست آمد.
سانتریول ها در سازماندهی دوک تقسیم و تکمیل سیتوکینز نقش دارد. درگذشته تصور می شد سانتریول برای تشکیل دوک تقسیم در یاخته های حیوانی لازم است. اما آزمایش های اخیر نشان داده است سلول هایی که سانتریول شان با ابلیشن لیزری حذف شده است، پیش از اینکه سانتریول شان بتواند از اول ساخته شود، می توانند مرحله G1 اینترفاز را بگذرانند. به علاوه، مگس های جهش یافته که سانتریول ندارند، به طور عادی تکوین پیدا می کنند؛ اگرچه سلول های مگس های بالغ تاژک و مژک ندارند و در نتیجه کمی پس از تولد می میرند. سانتریول ها در برخی از یاخته های یوکاریوتی، در مرحله G2 دو برابر می شوند.