ریخته گری تحت فشار

فرهنگستان زبان و ادب

{pressure die casting} [مهندسی مواد و متالورژی] یکی از روش های ریخته گری در قالب های دائمی که در آن مذاب با فشاری بیشتر از فشار وزنی و معادل 0/2 تا 20 اتمسفر وارد قالب می شود؛ این روش برای ریختن قطعات تزیینی و نازک از کارایی مطلوب برخوردار است

دانشنامه عمومی

ریخته گری تحت فشار یا دایکَست ( به انگلیسی: Die casting ) گونه ای از ریخته گری است که مواد مذاب تحت فشار به درون قالب تزریق می شود. در این روش برخلاف روش های دیگر ریخته گری که مذاب تحت نیروی وزن خود به درون قالب می رود، مواد مذاب با فشار به درون قالب تزریق می شود و در همان حالت یعنی تحت فشار مواد مذاب منجمد می شود و امکان تولید قطعات با استحکام بالا را می دهد. ریخته گری تحت فشار کوتاه ترین راه تولید یک محصول از فلزات با نقطۀ ذوب پایین می باشد. یکی از مزایای این روش، تولید قطعات بسیار نازک و همچنین با استحکام بسیار زیاد می باشد که ساخت آن توسط روش های دیگر ریخته گری تقریباً ناممکن است. این روش برای فلزات با نقطۀ ذوب بالا مانند چدن و فولاد کاربردی ندارد. به طور مثال در تولید بلوک های سیلندری که متعلق به موتورهای بنزینی نسل جدید هستند و بیشتر آنان از جنس آلومینیوم یا آلیاژهای آلومینیوم می باشند، این روش به شکل گسترده به کار می رود اما در تولید موتورهای دیزل و موتورهای بنزینی نسل قدیم، که از بلوک های سیلندر چدنی برخوردار هستند، روش دایکست کاربردی ندارد و از روش ماسه ای برای تولید آنان استفاده می شود.
جنرال موتورز اکنون از این روش برای تولید بلوک سیلندر آلومینیومی، سرسیلندر آلومینیومی، محفظۀ درایور یونیت، محفظۀ آلومینیومی گیربکس و قطعات استراکچر شورلت، جی ام سی، بیوک و کادیلاک استفاده می کند.
از روش ریخته گری تحت فشار زمانی استفاده می کنیم که سه هدف کلی را مد نظر داشته باشیم که در ذیل به شرح آن می پردازیم:
• هنگامی که بخواهیم شمار بالایی از قطعات که از کیفیت سطحی خوب برخوردار باشند را تولید کنیم.
• دقت بالا در اندازه
• دیواره ها و پله های نازک از جنس فلزات سبک در قالب های فلزی دائم.
در این روش از قالب های فلزی استفاده می شود. تفاوت اساسی روش های تحت فشار در روش پُر شدن قالب است. در روش های دیگر پر شدن قالب براساس نیروی ثقل مذاب می باشد در حالی که در ریخته گری تحت فشار، پر شدن قالب در اثر فشار وارد بر مذاب بوده و انجماد نیز تحت فشار انجام می گیرد. به همین دلیل در روش ریخته گری تحت فشار امکان تولید قطعات پیچیده تر وجود داشته و از لحاظ مک و حفره های گازی و نیز خواص مکانیکی شرایط بهتری نسبت به ریخته گری در قالب های ریژه دارد
ریخته گری تحت فشار بر اساس نیروی فشار اعمال شده به دو دسته تقسیم می شود:

دانشنامه آزاد فارسی

ریخته گری تحت فشار (diecasting)
از روش های ریخته گری. طی آن، فلز مذاب به قالب دایمییا فلزی تزریق می شود. آلیاژی با ۹۶ درصد روی و چهار درصد آلومینیوم، معروف به زاماک یا مازاک. از مناسب ترین آلیاژها برای ریخته گری تحت فشار است. این آلیاژ را در حالت مذاب به قالب فلزیتزریق می کنند. آلیاژ مذاب به سرعت منجمد می شود و به قالب نمی چسبد. با این روش، شکل های پیچیده ای تولید می کنند. این روش خواص سودمند بسیار دارد و قطعات ساخته شده از این آلیاژ در صنایع خودروسازی و ماشین ابزار کاربرد گسترده دارند.