لغت نامه دهخدا
خسروپاشا. [ خ ُ رَ /رُو ] ( اِخ ) نام یکی از رجال دوره سلطان مرادخان رابع است که به صدارت نیز رسید او به ابتدا مربی حرم همایونی بود و بعد اسلحه دار شد و به سال 1037 هَ. ق. وزیر ثانی گشت و همان سال به صدارت رسید او در رفعاغتشاش اناطولی سعی بلیغ کرد و ارضروم را محاصره نمود و بعد به آنان امان داد و با این فتوحات بباب عالی برگشت. در سال 1038 هَ. ق. سفری به ایران کرد و در جنگ بین ایران و عثمانی شرکت نمود و تا همدان پیش رفت. او سرانجام از کار خویش عزل شد و مدت صدارت او سه سال بود. این وزیر از وزراء کاردان ولی بیحد خونریز و مکار و جسور بود. ( از قاموس الاعلام ترکی ج 3 ).
خسروپاشا. [ خ ُ رَ / رُو ] ( اِخ ) نام وی محمد و از وزرای سلطان سلیم خان ثالث و سلطان محمودخان و سلطان عبدالمجیدخان پادشاهان عثمانی بود. بسال 1206 هَ. ق. یعنی به زمان کوچک حسین پاشا وی مهردار و بعد کدخدا شد. در سال 1216 هَ. ق. برتبه میرمیرانی و بعد والی قره حصار گردید. چون فرانسوی ها از مصر رفتند او بهمراهی خورشیدپاشا به مصر رفت و به محافظت اسکندریه پرداخت و در مصر خدمتها کرد تا سلانیک نیز سفر کرد. او به زمان سلطان محمود خانیده یعنی سال 1226 هَ. ق. فرمانده نیروی دریایی شد و به سال 1233 هَ. ق. پس از شش سال و اندی عزل گردید و دوباره بسال 1238 هَ. ق. فرمانده نیروی دریائی شد و تا سال 1242 هَ. ق. که عزل گردید بدین شغل اشتغال داشت. در سال 1252 هَ. ق. بریاست مجلس احکام عدلیه منصوب گردید و در سال 1256 هَ. ق. از کار معاف شد و به اتهام اخذ رشوت خانه نشین گردید. سپس بسال 1257 عفو گردید ولی خانه نشین بود تا سال 1262 هَ. ق. که سرعسکر شد و بهمان مقام بود تا در سال 1271 هَ. ق. و در این سال بر اثر کهولت جان سپرد و در مقبره ابی ایوب انصاری دفن گردید. او از دشمنان محمدعلی پاشا بود و بر طریقه نقشبندیه می رفت. ( از قاموس الاعلام ترکی ج 3 ).
