دانشنامه اسلامی
قرآن کریم می فرماید، خداوند کافران مکه را به انتقام گرفتن تهدید نموده است: «... ویخوفونک بالذین من دونه... • ... الیس الله بعزیز ذی انتقام». مراد از «بالذین من دونه» به طوری که از سیاق استفاده می شود آلهه مشرکین است و استفهام در جمله «الیس الله بعزیز ذی انتقام»، استفهامی است تقریری، یعنی مطلب همین طور است، خدا عزیز و دارای انتقام است، و این خود تعلیلی روشن است برای جمله «و من یضلل الله... » .
← اقتضای عزت خداوند
«وکذلک ما ارسلنا من قبلک فی قریة من نذیر الا قال مترفوها انا وجدنا ءاباءنا علی امة و انا علی ءاثـرهم مقتدون• قـل اولو جئتکم باهدی مما وجدتم علیه ءاباءکم قالوا انا بما ارسلتم به کـفرون• فانتقمنا منهم فانظر کیف کان عـقبة المکذبین» همین گونه در هیچ شهر و دیاری پیش از تو پیامبری انذار کننده نفرستادیم مگر اینکه ثروتمندان مست و مغرور گفتند ما پدران خود را بر مذهبی یافتیم و به آثار آنها اقتدا می کنیم• (پیامبرشان) گفت: آیا اگر من آئینی هدایت بخش تر از آنچه پدرانتان را بر آن یافتید آورده باشم (باز هم انکار می کنید؟! ) گفتند (آری) ما به آنچه شما به آن مبعوث شده اید کافریم! • لذا ما از آنها انتقام گرفتیم بنگر پایان کار تکذیب کنندگان چگونه بود.
← تقلید از نیاکان
خداوند کافران را به انتقام، در صورت نبودن پیامبر میان آنان تهدید فرموده است: «فاما نذهبن بک فانا منهم منتقمون» هر گاه تو را از میان آنها ببریم حتما آنها را مجازات خواهیم کرد. منظور از بردن پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم از میان آن قوم، خواه وفات پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم باشد و یا هجرت او از مکه به مدینه ، در هر حال اشاره به این است که اگر تو هم شاهد و ناظر نباشی، و آنها به راه خود همچنان ادامه دهند ما شدیدا آنها را مجازات می کنیم، چرا که انتقام در اصل به معنی مجازات و کیفر دادن است، هر چند از آیات متعدد دیگری که در همین معنی در قرآن نازل شده استفاده می شود که منظور از بردن پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم وفات او است، چنانکه در آیه ۴۶ سوره یونس آمده است : (اگر ما پاره ای از مجازاتهائی را که به آنها وعده داده ایم در حال حیاتت به تو نشان دهیم یا تو را از دنیا ببریم و آنها را نبینی، در هر حال بازگشتشان به سوی خداست و خداوند گواه اعمالی است که آنها انجام می دهند.) همین معنی در سوره رعد آیه ۴۰، و سوره غافر آیه ۷۷ نیز آمده است، و به این ترتیب تفسیر آیه به مسأله هجرت مناسب به نظر نمی رسد.به هر حال آنها در چنگال قدرت ما هستند چه در میان آنها باشی و چه نباشی، و مجازات و انتقام الهی در صورت ادامه کارهایشان حتمی است.
