دانشنامه اسلامی
محور رسالت پیامبران ابلاغ حجّت و تمامیت دلیل است، لذا خداوند ، رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را با احتجاج های متعدد ، گاهی با حکمت و زمانی با خطابه و گاهی هم با جدال احسن ، محاوره و احتجاج می کرد. قرآن کریم ریشه جدال باطل را در سوره غافر تکبر و غرور و خود خواهی می داند: «إِنَّ الَّذِینَ یُجَادِلُونَ فِی آیَاتِ اللَّـهِ بِغَیْرِ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ ۙ إِن فِی صُدُورِ هِمْ إِلَّا کِبْرٌ مَّا هُم بِبَالِغِیهِ ۚ فَاسْتَعِذْ بِاللَّـهِ ۖ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ »«کسانی که در آیات خداوند بدون دلیلی که برای آنها آمده باشد ستیزه جویی می کنند، در سینه هایشان فقط تکبّر (و غرور) است، و هرگز به خواسته خود نخواهند رسید، پس به خدا پناه بر که او شنوا و بیناست! » ، یعنی آنها که تن به جدال باطل داده اند، برای آن است که می خواهند متکبرانه زندگی کنند و خود بزرگ بینی مانع پذیرش و تسلیم در برابر حق است خود را از حق و حقیقت بزرگتر پنداشته در برابر آن خضوع نمی کنند در حالی که هرگز به بزرگی نمی رسند زیرا حق،بزرگ وبالاست واگر کسی بخواهد مزاحم حق باشد، حق او را از بالا سرکوب می کند « بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَی الْبَاطِلِ فَیَدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٌ ۚ وَلَکُمُ الْوَیْلُ مِمَّا تَصِفُونَ»«بلکه ما حق را بر سر باطل می کوبیم تا آن را هلاک سازد؛ و این گونه، باطل محو و نابود می شود! امّا وای بر شما از توصیفی که (درباره خدا و هدف آفرینش) می کنید!» پس سبب قریب عدم پذیرش آنها تکبر وخود بزرگ بینی است، گرچه سبب بعید آن، القائات شیطانی است: « وَلَا تَأْکُلُوا مِمَّا لَمْ یُذْکَرِ اسْمُ اللَّـهِ عَلَیْهِ وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ ۗ وَإِنَّ الشَّیَاطِینَ لَیُوحُونَ إِلَیٰ أَوْلِیَائِهِمْ لِیُجَادِلُوکُمْ ۖ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّکُمْ لَمُشْرِ کُونَ »«و از آنچه نام خدا بر آن برده نشده، نخورید! این کار گناه است؛ و شیاطین به دوستان خود مطالبی مخفیانه القا می کنند، تا با شما به مجادله برخیزند؛ اگر از آنها اطاعت کنید، شما هم مشرک خواهید بود!» و اینها بدون جهت جدال می کنند، سلطانی ندارند.
احتجاج های کافران
۱. ↑ غافر/سوره۴۰، آیه۵۶.
...
