دانشنامه اسلامی
مقدمه خارجی (اخص)، مقدمه ای است که ذاتاً و تعبداً از ذات ذی المقدمه خارج است،
← مثال
این مقدمه عقلی نه از اجزای واجب است تا ذاتاً در واجب داخل باشد و نه از شرایط و موانع شرعی واجب است، تا تعبداً در واجب منظور شده باشد، بلکه قیدی است برای واجب که هم خود قید و هم تقید به آن از ذات واجب خارج می باشد و این مقدمه عقلی یا علت برای ذی المقدمه و یا معدّ برای وجود آن است.
[ویکی فقه] مقدمه خارجی (اعم). مقدمه خارجی (اعم)، مقدمه خارج از ذی المقدمه ذاتاً می باشد.
مقدمه خارجی (اعم)، مقدمه ای است که ذات و ماهیت آن مقدمه ، خارج از ذات و ماهیت ذی المقدمه می باشد (دو ماهیت مستقل و مجزای از هم هستند)، خواه تقید ( رابطه اضافی بین مقدمه و ذی المقدمه) داخل در ماهیت ذی المقدمه یا خارج از آن باشد.مورد اول (داخل بودن تقید)، مانند شرایط و موانع شرعی است که ذات و ماهیت شرط و یا مانع، غیر از ذات و ماهیت ذی المقدمه و خارج از آن است، ولی رابطه اضافی یا تقیّد ذی المقدمه به مقدمه در ذات ذی المقدمه است، مانند: طهارت که شرط شرعی برای صحت نماز بوده و ماهیت طهارت خارج از ماهیت نماز است، ولی شارع ، نماز به قید طهارت را خواسته است؛ یعنی اضافه و قید به طهارت، در ماهیت نماز لحاظ شده است. مورد دوم (خارج بودن تقید)، مانند مقدمات عقلی است، مثل: گذاشتن نردبان برای رفتن به پشت بام که نه این قید و نه اضافه به آن (تقیّد)، در ماهیت ذی المقدمه داخل نیست.
