دانشنامه اسلامی
کتاب، مشتمل بر پیشگفتار و هشت فصل است و در هر فصل از آن مطالب مرتبط و مستندات مربوطه ارائه گردیده است.
نگارنده کتاب در مقدمه آن در مورد نامگذاری آبادان بیان میدارد که نام آبادان تا پیش از سال 1314ش، که به پیشنهاد فرهنگستان ایران و تصویب دولت، تلفظ و رسمالخط امروزی را پیدا کرد، به شکل عبّادان خوانده و نوشته میشد. همه مورخان و جغرافینویسان اسلامی که در گذشته یادی از این ناحیه ایران کردهاند، همین تلفظ و رسمالخط را بهکار بردهاند.
فصل اول در مورد پیدایش عبادان است. ابتدا در مورد گذشته آبادان پیش از اسلام سخن به میان آمده؛ جزیره آبادان در طول دو هزار سال گذشته، هماره آباد و متمدن بوده است و در هر دوره ای از تاریخ باستانی ایران نامی به خود گرفته است. در دورهی اساطیری و افسانهای به نام میسان برمیخوریم، که یادی از آن بر منطقه جنوب عراق با عنوان مشن و مسنه و مسن باقی میماند و در دوره ایلامی - هخامنشی این جزیره به نامهای مسنه و خاراکس خوانده میشد.
عصر طلایی تاریخ آبادان در زمان حکومت دموکراتیک سلوکی - اشکانی آغاز میگردد و سلسله کوچک محلی خاراکس اسپاسینی و خاندان هوسپائوسین تا زمان اردشیر بابکان ساسانی این شهر - بندر زیبا و قلعهایشکل را که به نامهای آنتیوخ، الکساندر تگریما، اسکندریه انطاکیه و هارک نامیده میشد، بهصورت مرکز استراتژیک نظامی و اقتصادی و بازرگانی دریایی شمال خلیخ فارس درآورده و با ضرب سکههای مخصوص بیش از سیصد سال بر منطقه آبادان، خرمشهر و حوالی بصره و کویت حکمرانی نمودند.
اردشیر با قتل بندو، آخرین پادشاه دولت مستقل آبادان، نام آن را نیز تغییر داد و در دوره ساسانی به آن استازآباد ادشیر یا کرخ میسان میگفتند و همچنان پایگاه تجاری بازرگانان چینی و هندی و ایران و عرب و روم بوده است.
