دانشنامه اسلامی
کتاب؛ مشتمل بر یک پیش گفتار و دو بخش است. پیش گفتار به معرفی چند تألیف درباره تاریخ حرمین شریفین اختصاص دارد.
تلاش چند ساله معاونت آموزش و تحقیقات بعثه مقام معظم رهبری- مد ظله العالی -سبب شده تا کتاب های چندی در زمینه آثار مکه و مدینه در اختیار زائران و مشتاقان قرار گیرد. در شمار نخستین آثاری که در این باره نشر یافته همین کتاب بود که با عجله و با استفاده از مآخذ چندی آماده و نشر گردید.
در آن زمان نویسنده بیش از هر چیز از مآخذ بهره برده و توفیق تحقیق میدانی پیش نیامده بود تا این که در طی سال های گذشته آثر مزبور چندین بار به چاپ رسید. دوستان و مشتاقان وی در ضمن تشویقی یادآور نکاتی می شدند که برای تکمیل و رفع نواقص و خطاهای کتاب بسیار مفید بود. نویسنده نیز در طی چند سفر با تحقیقات میدانی کوشید تا کتاب حاضر را کامل تر و کم نقص تر عرضه کند.
اینک در تحریر جدید کتاب بالغ بر یک دوم، به حجم آن افزوده شده و از بسیاری از موارد رفع اشکال شده است.
[ویکی نور] آثار اسلامی مکه و مدینه (ویرایش جدید). آثار اسلامی مکه و مدینه (چاپ 1390)، تألیف رسول جعفریان، از جمله آثاری است که در راستای آشنایی زائران با اماکن مقدسه در مرکز تحقیقات حج تهیه شده است.
کتاب، مشتمل بر دو مقدمه از ناشر و نویسنده و متن کتاب در سه بخش است. شیوه نگارش نویسنده علمی و با استفاده از منابع مختلف تاریخی بوده است.
نویسنده در مقدمه اش بر کتاب، ضرورت نگارش اثری جدید با موضوع مکه و مدینه را چنین بیان می کند: از روزگاران کهن، کسانی در صدد نگارش آثاری در شناخت این دو شهر برآمده اند تا مورد استفاده حجاج قرار گیرد. طبیعی است که آثار پیشین، با همه تفصیل و ارزشی که دارند، نه زبانشان و نه کمّ و کیفشان، مناسب با وضعیت اطلاعات امروزین زائران نیست؛ به علاوه، تغییراتی که در هر مکان یا بنا روی داده، ضرورت به روز کردن اطلاعات این قبیل آثار را - که به هدف راهنمایی زائران نوشته می شود - توجیه می کند .
متن کتاب با نگاهی به ادبیات حج آغاز شده است. نویسنده در این رابطه چنین می نویسد: «آنچه به عنوان حج در فرهنگ و ادبیات اسلامی شناخته می شود، مجموعه ای از معارف عظیمی است که در حوزه های مختلف علوم دینی و تاریخی و اخلاقی از آن سخن به میان می آید. دایره این ادبیات، به تمام معنا گسترده بوده و افزون بر آنکه در حوزه فقه و عرفان در این باره گفته می شود، در عرصه تاریخ و تمدن نیز، بخش قابل توجهی به این امر اختصاص داده شده است» .
نویسنده، معتقد است که تاریخ نگاران و جغرافی دانان، درباره هیچ شهری به اندازه مکه و مدینه، مطلب ننوشته اند. دلیل آن روشن است؛ چراکه همه می دانیم این دو شهر، نزد مسلمانان از قداست برخوردار بوده و ثبت اخبار وضعیّت شهر، تحوّل و چگونگی بناهای تاریخی - دینی آن، برای مسلمانان اهمیت بسیار دارد. گرچه برخی از این آثار مکتوب کهن، به دلایل مختلف از میان رفته و حتی نسخه ای از آنها به دست ما نرسیده است، لیکن، بسیاری از آنها به دست آمده و اخیراً شماری دیگر در این باره تألیف شده است. از آن جمله است: «أخبار مکّة و ما جاء فیها من الآثار»، از ابوالولید محمد بن عبدالله بن احمد ازرقی؛ «أخبار مکة فی قدیم الدهر و حدیثه»، از ابوعبدالله محمد بن اسحاق فاکهی؛ «العقد الثمین فی تاریخ البلد الأمین»، از امام تقی الدین محمد بن احمد الحسینی الفاسی (775-832)؛ «إتحاف الوری بأخبار أم القری»، از عمر بن فهد بن محمد (812-885)؛ «غایة المرام بأخبار سلطنة البلد الحرام»، از عزّالدین عبدالعزیز بن عمر بن محمد بن فهد (850-922) و... نویسنده در مورد هریک از این آثار به اختصار توضیح داده است .
[ویکی فقه] آثار اسلامی مکه و مدینه (کتاب). آثار اسلامی مکه و مدینه، اثر رسول جعفریان است که به زبان فارسی در عصر حاضر درباره آثار و اماکن اسلامی دو شهر مقدس مکه و مدینه با اشاره به تاریخچه و ویژگی های هر بنا بیان می شود.
کتاب؛ مشتمل بر یک پیش گفتار و دو بخش است. پیش گفتار به معرفی چند تالیف درباره تاریخ حرمین شریفین اختصاص دارد.
گزارش محتوا
تلاش چند ساله معاونت آموزش و تحقیقات بعثه مقام معظم رهبری - مد ظله العالی- سبب شده تا کتاب های چندی در زمینه آثار مکه و مدینه در اختیار زائران و مشتاقان قرار گیرد. در شمار نخستین آثاری که در این باره نشر یافته همین کتاب بود که با عجله و با استفاده از مآخذ چندی آماده و نشر گردید. در آن زمان نویسنده بیش از هر چیز از مآخذ بهره برده و توفیق تحقیق میدانی پیش نیامده بود تا این که در طی سال های گذشته آثر مزبور چندین بار به چاپ رسید. دوستان و مشتاقان وی در ضمن تشویقی یادآور نکاتی می شدند که برای تکمیل و رفع نواقص و خطاهای کتاب بسیار مفید بود. نویسنده نیز در طی چند سفر با تحقیقات میدانی کوشید تا کتاب حاضر را کامل تر و کم نقص تر عرضه کند.اینک در تحریر جدید کتاب بالغ بر یک دوم، به حجم آن افزوده شده و از بسیاری از موارد رفع اشکال شده است. در مقدمه کتاب درباره معرفی چند اثر مهم پیرامون مکه و مدینه می نویسد و درباره شهر مکه چنین می نویسد: تاریخ نگاران و جغرافی دانان ، درباره هیچ شهری به اندازه مکه و مدینه، مطلب ننوشته اند، دلیل آن روشن است؛ چرا که همه می دانیم این دو شهر، نزد مسلمانان از قداست برخوردار بوده و ثبت اخبار وضعیت شهر، تحول و چگونگی بناهای تاریخی- دینی آن، برای مسلمانان اهمیت بسیار دارد. گر چه برخی از این آثار مکتوب کهن، به دلایل مختلف از میان رفته و حتی نسخه ای از آنها به دست ما نرسیده است، لیکن، بسیاری از آنها به دست آمده و اخیرا شماری دیگر در این باره تالیف شده است. سپس به معرفی اجمالی مهم ترین آنها می پردازد.۱. در بخش اول کتاب، بناهای مکه با این موضوعات معرفی شده است: مقدمه ای بر جغرافیای جزیره العرب ، مکه و کعبه پیش از اسلام ، تاریخ مکه در دوره اسلامی، کعبه و مسجدالحرام در دوره اسلامی، تاریخچه بنای بخش های مسجدالحرام (ساختمان کعبه، پرده کعبه ، ارکان کعبه ، درهای مسجدالحرام ، مقامات چهارگانه در مسجد الحرام)، مساجد مکه ( مسجد الاجابه ، مسجد المتکائ ، مسجد شجره ، مسجد ردم الاعلی یا مسجد الرایه، مسجد الغنم ، مسجد مختفی ، مسجد حمزه ، مسجد بلال ، مسجد ابوبکر )، مشاعر مقدسه و مساجد آنها ( عرفات ، مزدلفه ، منا ، مسجد خیف ، مسجد البیعه ، مسجد کوثر ، مسجد شجره ، مسجد غدیرخم و (... ، آثار مذهبی و تاریخی مکه مکرمه ( شعب ابی طالب ، مولد النبی صلی الله علیه و آله وسلّم ، خانه حضرت خدیجه سلام الله علیهم ، خانه ارقم ، کوه و غار حرا ، کوه و غار ثور ، قبرستان معلاه ، مقبره شهدای فتح ).
آثار اسلامی مکّه و مدینه، رسول جعفریان، ج۱، ص۲۷.
کتاب با عکس ها، نقشه ها و طرح هایی از بناها و اماکن معرفی شده همراه است.
