شوگون
فرهنگ فارسی
دانشنامه عمومی
به استبداد نظامی شُوگون ها در زبان ژاپنی باکوفو ( 幕府 bakufu ) ( به انگلیسی: shogunate ) می گویند. در سال ۱۱۸۵ میناموتونو یوریتومو با شکست طایفهٔ رقیب جایگاه خود را در حلقه قدرت استوار کرد و در سال ۱۱۹۲ از سوی امپراتور لقب سردار یا شوگون گرفت. یوریتومو سپس در شهر کاماکورا، استبداد نظامی خود یا باکوفو را پایه گذاشت. به طور کلی شوگون ها در سه دوره کاماکورا، آشیکاگا و تکوگاوا، به مدت حدود ۷۰۰ سال در بالاترین سطوح قدرت سیاسی کشور حضور داشتند. در طی قرن ها، قدرت گرفتن شوگون ها تا آنجا پیش رفت که در دوره سوم شوگون سالاران ( شوگون سالاری توکوگاوا ) به مدت بیش از ۲۶۰ سال عملاً قدرت سیاسی از دستان امپراتور ژاپن خارج گردید و امپراتور صرفاً رهبر مذهبی کشور بود. پایان کار شوگون ها، ترک قدرت از سوی توکوگاوا یوشینوبو در سال ۱۸۶۷ و واگذاری آن به امپراتور مِی جی بود.
ژاپن در دورهٔ پایانی سنگوکو یعنی از حدود سال های ۱۵۶۸ تا ۱۶۰۰ میلادی، توسط سه رهبر بزرگ متحد شد. در سال ۱۵۶۸ اودا نوبوناگا اولین شخصیت نامدار این گروه، پایهٔ وحدت ملی را بنیان گذاشت. پس از خودکشی نوبوناگا در سال ۱۵۸۲، تویوتومی هیده یوشی شایسته ترین ژنرال ارتش وی، جانشین او شد و همان برنامه ی یکپارچگی ملی را ادامه داد. با مرگ هیده یوشی در سال ۱۵۹۸، توکوگاوا ایه یاسو قدرت را به دست آورد و دوره سوم شوگون سالاران را پایه گذاشت.
تویوتومی هیده یوشی، که در دوره سنگوکو ژاپن را دوباره متحد کرد، برخلاف میناموتو نو یوریتومو ( نخستین شوگون و بنیان گذار شوگون سالاری کاماکورا ) ، آشیکاگا تاکائوجی ( بنیان گذار شوگون سالاری آشی کاگا ) و توکوگاوا ایه یاسو ( بنیان گذار شوگون سالاری توکوگاوا ) به یک شوگون تبدیل نشد. در حقیقت، تویوتومی هیده یوشی نیز قصد داشت یک شوگون شود. با این حال، شوگونی شغلی است که از نظر تاریخی به یکی از اعضای خاندان گنجی اختصاص داده شده است و این نظریه وجود دارد که حتی اگر او می خواست این کار را انجام دهد، نمی توانست خود را به خاندان گنجی نسبت دهد.
شوگون (بازی ۲۰۰۶). شوگون ( انگلیسی: Shogun ) یک نوع بازی از نوع strategy board game است که زمینه آن از دوره سنگوکو آغاز شده و در پایان به شوگون سالاری توکوگاوا ختم می شود.
شوگون (رمان). «شوگون» ( انگلیسی: Shōgun ) رمانی از جیمز کلیول است که سال ۱۹۷۵ توسط شرکت هودر و استاتن در انگلستان و انتشارات دل در آمریکا منتشر شد. این کتاب تا سال ۱۹۹۰، ۱۵ میلیون در سطح جهانی فروش داشته است.
شوگون (مینی سریال). شوگون ( انگلیسی: Shōgun ) یک فیلم به کارگردانی جری لاندن است که در سال ۱۹۸۰ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به ریچارد چمبرلین، توشیرو میفونه، مایکل هوردرن، یوکو شیمادا و جان ریس - دیویس اشاره کرد.
دانشنامه آزاد فارسی
اصطلاح ژاپنی برای دیکتاتور نظامی، مخفف سئی تای شوگون ـ «سردار بزرگ فاتح وحشیان». این مقام که از لحاظ فنی منصوبِ امپراتور بود به صورت موروثی درآمد و چندین خانواده آن را در اختیار داشتند: میناموتو (۱۱۹۲ـ۱۲۱۹م)، آشیکاگا (۱۳۳۶ـ۱۵۷۳م)، و توکوگاوا (۱۶۰۳ـ۱۸۶۸م). شوگون دارای اختیارات قانون گذاری، قضایی و اجرایی بود. عنوان شوگون اول بار در دورۀ نارا (۷۱۰ـ۷۹۴م) به سردارانی داده شد که در سرکوب مردان قبیلۀ اِزو در شمال ژاپن پیروزی های بزرگی کسب کردند. سرداران دوره های کاماکورا و موروماچی (۱۱۸۵ـ۱۵۶۸) نیز معمولاً چنین عنوانی داشتند. باکوفو (نظام شوگونی)، ساختاری اداری بود که اولین شوگون میناموتو تأسیس کرد و گسترۀ عملکرد آن رفته رفته همۀ جنبه های حکومت را دربر گرفت. پایان نظام شوگونی در پی یک رشته پیمان ها در دهۀ ۱۸۵۰ روی داد که طی آن ها شوگون های توکوگاوا به خارجیان ـ امریکایی ها، بریتانیایی ها، روس ها و هلندی ها ـ اجازۀ تجارت با ژاپن را دادند و بدین ترتیب انزوای ژاپن که از دهۀ ۱۶۳۰ آغاز شده بود پایان یافت. دشمنان توکوگاوا در اعتراض به این پیمان ها هم داستان شدند و در جنگ داخلی کوتاه مدت، آخرین شوگون، یوشینوبو، را به استعفا واداشتند. با بازگشت قدرت به موتسوهیتو، امپراتور پانزده ساله، او و مشاورانش برنامۀ اصلاحات را آغاز کردند.
