زینب بنت خزیمه

دانشنامه عمومی

زینب دختر خُزَیمَه بن حارث ( عربی: زینب بنت خزیمة بن حارث، زادهٔ ۴ ه‍. ق/۵۹۵ م ) ، ملقب به ( به عربی: ام المساکین ) پنجمین همسر محمد پیامبر اسلام بود.
در نتیجه مرگ زودرس وی، در مورد او نسبت به سایر همسران محمد شناخت کمتری وجود دارد.
زینب بنت خزیمه را به سبب عطوفت و مهربانی با درماندگان و مستمندان، امّ المساکین ( مادر مستمندان ) لقب دادند. او در روزگار جاهلی نیز به همین لقب مشهور بوده است.

دانشنامه آزاد فارسی

زینَب بنت خُزَیمه ( -4ق)
دختر خُزَیمۀ هلالی، ام المساکین (مادر مستمندان). از زنان پیامبر (ص). وی ابتدا همسر عبدالله بن جَحْش بود، و پس از شهادت او در غزوۀ أُحُد، پیامبر در سال ۳/۵ ق با او ازدواج کرد؛ اما زینب پس از مدت کوتاهی، دو یا سه یا هشت ماه، وفات یافت.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] زینب دختر خزیمه یکی از همسران رسول خداست که پس از شهادت شوهرش (عبیدة بن حارث)، رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) از او خواستگاری کرد و او نیز پذیرفت. وی را بخاطر عطوفت و مهربانی که با مساکین و فقرا داشت ام المساکین (مادر بیچارگان) لقب دادند. وی در سال چهام هجری وفات یافت.
زینب دختر خزیمه بن حارث بن عبدالله هلالیه پنجمین همسر از همسران پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) به لحاظ ترتیب زمانی و از جمله پنج زن قریشی ایشان محسوب می شود. از زندگی و احوالات این بانوی گرامی اطلاع چندانی در دست نداریم؛ چرا که گویا کوتاهی عمرش و کمی اقامتش در بیت نبی اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) موجب شد، که مورخان و نویسندگان کتب سیره در ترجمان زندگی اش سکوت کنند و حتی عده ای را برآن داشت که از ذکر نامش غفلت کنند. تقریباً عمده اطلاعات مان از ایشان در انفاق او به یتیمان و بینوایان و همچنین ازدواجش با رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) خلاصه می شود.
نسب کامل ایشان
از لحاظ نسب ام المؤمنین زینب بنت خزیمه، بین نسب شناسان اختلافی در نسب پدری ایشان نیست؛ چرا که تقریباً همه مورخین و علمای علم نسب بر این نکته اتفاق دارند، که نسب کامل ایشان زینب بنت خزیمة بن حارث بن عبدالله بن عمرو بن عبدمناف بن هلال بن عامر بن صعصعه عامری می باشد. اما از جهت نسب مادری بسیاری از مصادر ذکری از نسبش نکرده اند. ابن عبدالبر از قول ابی الحسن جرجانی نسّابه او را خواهر میمونه بنت حارث همسر مکرمه رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) معرفی کرده سپس می افزاید «این مطلب را از کسی غیر از ایشان ندیدم.» ابن حبیب بغدادی نیز برادران و خواهران مادری ایشان را چنین برمی شمارد: ام الفضل لبابه کبری بنت حارث همسر عباس عموی پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) مادر ابن عباس و لبابه صغری همسر ولید بن مغیره، مادر خالد بن ولید و عزة بنت حارث. سپس به ذکر نام خواهران مادری زینب بنت خزیمه پرداخته چنین برمی شمارد: میمونه بنت حارث، اسماء بنت عمیس همسر جعفر بن ابیطالب و سلامه (سلمی) بنت عمیس همسر حمزه بن عبدالمطلب.
زینب بنت خزیمه ام المساکین
زینب بنت خزیمه را بخاطر عطوفت و مهربانی با مساکین و فقرا ام المساکین (مادر بیچارگان) لقبش دادند او به روزگار جاهلی نیز به همین لقب شهره بوده است. بین مورخان در اینکه زینب قبل از ازدواج با حضرت (صلی الله علیه و آله وسلّم) همسر کدامین صحابی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) بود اختلاف است؛ اما بنا به قول مشهور او همسر طفیل بن حارث بن مطلب بن عبدمناف بود اما از طفیل طلاق گرفت و به عقد برادر طفیل، عبیدة بن حارث درآمد. عبیده در غزوه بدر زخمی شد و در سن شصت و چهار سالگی در صفراء جان داد. البته اقوال دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که آوردن آنها در اینجا خالی از وجه نیست؛ در برخی از منابع آمده که ام المؤمنین زینب در ابتدا به همسری جهم بن عمرو بن حارث پسر عموی عبیده بن حارث درآمد اما گویا کار به جدایی کشیده و آن بانو با عبیده ازدواج کرده است. در برخی از منابع هم زینب همسر عبدالله بن جحش معرفی شده است عبدالله در غزوه احد به شهادت رسید.
ازدواج با پیامبر
...
[ویکی اهل البیت] زینب دختر خزیمه بن حارث بن عبدالله هلالیه، پنجمین همسر از همسران پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به لحاظ ترتیب زمانی و از جمله پنج زن قریشی ایشان محسوب می شود. از زندگی و احوالات این بانوی گرامی اطلاع چندانی در دست نداریم؛ چرا که گویا کوتاهی عمرش و کمی اقامتش در بیت نبی اکرم صلی الله علیه و آله موجب شد که مورخان و نویسندگان کتب سیره در ترجمان زندگی اش سکوت کنند و حتی عده ای را بر آن داشت که از ذکر نامش غفلت کنند. تقریباً عمده اطلاعاتمان از ایشان در انفاق او به یتیمان و بینوایان و همچنین ازدواجش با رسول خدا صلی الله علیه و آله خلاصه می شود.
از لحاظ نسب ام المؤمنین زینب بنت خزیمه، بین نسب شناسان اختلافی در نسب پدری ایشان نیست؛ چرا که تقریباً همه مورخین و علمای علم نسب بر این نکته اتفاق دارند که نسب کامل ایشان زینب بنت خزیمة بن حارث بن عبدالله بن عمرو بن عبدمناف بن هلال بن عامر بن صعصعه عامری می باشد.
اما از جهت نسب مادری بسیاری از مصادر ذکری از نسبش نکرده اند. ابن عبدالبر از قول ابی الحسن جرجانی نسّابه او را خواهر میمونه بنت حارث همسر مکرمه رسول خدا صلی الله علیه و آله معرفی کرده، سپس می افزاید: «این مطلب را از کسی غیر از ایشان ندیدم».
ابن حبیب بغدادی نیز برادران و خواهران مادری ایشان را چنین برمی شمارد: ام الفضل لبابه کبری بنت حارث همسر عباس عموی پیامبر صلی الله علیه و آله مادر ابن عباس و لبابه صغری همسر ولید بن مغیره، مادر خالد بن ولید و عزة بنت حارث. سپس به ذکر نام خواهران مادری زینب بنت خزیمه پرداخته، چنین برمی شمارد: میمونه بنت حارث، اسماء بنت عمیس همسر جعفر بن ابیطالب و سلامه (سلمی) بنت عمیس همسر حمزه بن عبدالمطلب.
زینب بنت خزیمه را بخاطر عطوفت و مهربانی با مساکین و فقرا ام المساکین (مادر بیچارگان) لقبش دادند. او به روزگار جاهلی نیز به همین لقب شهره بوده است. بین مورخان در این که زینب قبل از ازدواج با حضرت همسر کدامین صحابی رسول خدا صلی الله علیه و آله بود اختلاف است؛ اما بنا به قول مشهور او همسر طفیل بن حارث بن مطلب بن عبدمناف بود اما از طفیل طلاق گرفت و به عقد برادر طفیل، عبیدة بن حارث درآمد.
عبیده در غزوه بدر زخمی شد و در سن شصت و چهار سالگی در صفراء جان داد. البته اقوال دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که آوردن آنها در اینجا خالی از وجه نیست؛ در برخی از منابع آمده که ام المؤمنین زینب در ابتدا به همسری جهم بن عمرو بن حارث پسرعموی عبیده بن حارث درآمد. اما گویا کار به جدایی کشیده و آن بانو با عبیده ازدواج کرده است. در برخی از منابع هم زینب همسر عبدالله بن جحش معرفی شده است، عبدالله در غزوه احد به شهادت رسید.
پس از شهادت شوهرش، رسول خدا صلی الله علیه و آله از او خواستگاری کرد او اختیار کار خویش را به خود حضرت سپرد؛ پس پیامبر صلی الله علیه و آله گواهانی را فراخواندند و او را با مهریه دوازده و نیم اوقیه و به نقلی چهارصد درهم نقره به همسری خود درآورد. گفته شده قبیصة بن عمرو هلالی او را به عقد رسول خدا صلی الله علیه و آله درآورد.
به نقلی دیگر، حضرت ابواسید بن علی بن مالک انصاری را به سوی زنی از بنی عامر بن صعصعه فرستاد تا زینب را برایش خواستگاری کند حضرت قبلاً زینب را ندیده بود پس ابواسید زینب را به عقد حضرت درآورد.