دانشنامه اسلامی
ضمان، در بسیاری از نوشته ها و بابهای فقهی، در بوته بحث و بررسی قرار گرفته است. در بحثهای حقوقی نیز، این مسأله نمونه های فراوان و گسترده ای دارد. ما، در جای دیگر، از مفهوم ضمان، جایگاه ضمان در فقه اسلام ، عوامل به وجود آورنده و از بین برنده ضمان، انواع ضمان و ارتباط آن با زمان، سخن گفته ایم. در این نوشتار، بر آنیم که مسأله ضمان را، از زاویه دیگری به بوته نقد و بررسی نهیم. خمس و زکات ، دو واجب مالی اند که با شرایط ویژه ای بر عهده فرد مسلمان قرار می گیرند. با استقرار این دو واجب ، تکلیفهای دیگری نسبت به حفظ و پرداخت آن نیز، به عهده مکلف می آید. سهل انگاری و یا توجه نکردن به قانونهای زکات و خمس، در مواردی، سبب پرداخت دوباره آن از باب ضمان می شود.پرداخت به غیر مستحق، دریافت بدون استحقاق، نقل و انتقال غیرمجاز، مصارف ناروا، حیله های ناروا، سهل انگاری در حفظ خمس و زکات، تقدیم و تأخیر در پرداخت و...پیش از آن که به بررسی این موارد بپردازیم، یادآوری چند نکته را بایسته می دانیم:
ضمان در لغت عرف و فقه
← بدهی بدون اثر وضعی در مال مکلف
...
