جنگ های بالکان

دانشنامه عمومی

جنگ های بالکان به دو جنگ گفته می شود که در سال های ۱۹۱۲ و ۱۹۱۳ در جنوب شرقی اروپا رخ داد. جنگ اول بالکان در روز ۸ ام اکتبر سال ۱۹۱۲ آغاز شد. کشورهای بلغارستان، یونان، مونته نگرو و صربستان که تعداد زیادی از هم نژادان خود را در تحت حاکمیت عثمانی داشتند، به امپراطوری عثمانی حمله کردند و به پنج قرن حاکمیت عثمانی در بالکان در یک رشته عملیات نظامی هفت ماهه با پیمان لندن پایان دادند.
دومین جنگ بالکان در روز ۱۶ ژوئن سال ۱۹۱۳ آغاز شد. دلیل شروع جنگ نارضایتی بلغارستان از تقسیم فتوحات جنگ اول بالکان در مقدونیه بود. دو متحد سابق بلغارستان، یعنی یونان و صربستان این توافق را پنهانی انجام داده بودند که موجب ناخرسندی بلغارستان شده بود. نیروهای این دو کشور حمله بلغارها را متوقف کردند و آنها را به درون خاک خودشان عقب راندند. در این میان رومانی و عثمانی هم از فرصت استفاده کردند و به بلغارستان حمله کردند. در پایان این جنگ پیمان بخارست امضاء شد که به موجب آن بلغارستان بخش بزرگی از سرزمینهایی را که در جنگ اوّل بالکان تصرف کرده بود، از دست داد.

دانشنامه آزاد فارسی

جنگ های بالکان (Balkan Wars)
دو جنگ ۱۹۱۲ـ۱۹۱۳ و ۱۹۱۳، پیش از جنگ جهانی اول درنتیجه آن کشورهای بالکان، ترکیه عثمانی۱ را از اروپا، به جز منطقۀ کوچکی در اطراف استانبول، طرد کردند. جنگ اول بالکان۲ (۱۹۱۲) بین بلغارستان، صربستان، یونان، و مونته نگرو۳ از یک سو و ترکیۀ عثمانی از سوی دیگر بود. در این جنگ، ترک ها به ناچار خواستار آتش بسی موقت شدند، اما مذاکرات صلح لندن زمانی با شکست مواجه شد که ترک ها به رغم موافقت با واگذاری همۀ بخش های اروپایی ترکیه در غرب شهر اِدرنه۴ (آدریانوپول۵ سابق) از واگذاری این شهر خودداری کردند. در فوریۀ ۱۹۱۳ مخاصمات از سر گرفته شد. در ۲۶ مارس اِدرنه سقوط کرد و در ۳۰ مه، ترکیه براساس پیمان لندن۶ فقط بخش کوچکی از شرق تراس (ترکیه)۷ و شبه جزیرۀ گالیپولی۸ را در خاک اروپا حفظ کرد. جنگ دوم بالکان۹، در ژوئن ـ ژوئیه ۱۹۱۳، زمانی آغاز شد که فاتحان بر سر تصرفات خود در مقدونیه۱۰ به نبرد پرداختند؛ تصرفاتی که بلغارستان از بیشتر بخش های آن بدون سهم مانده بود. بلغارستان به یونان و صِربستان که رومانی نیز به آن ها پیوسته بود، حمله کرد. بلغارستان شکست خورد و ترکیه تراس را حفظ کرد.
Ottoman TurkeyFirst Balkan WarMontenegroEdirneAdrianopleTreaty of LondonThraceGallipoliSecond Balkan WarMacedonia

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] جنگ های بالکان ، عنوان دو دوره جنگ میان دولت عثمانی و کشورهای شبه جزیره بالکان (۲۶ شوال ۱۳۳۰-۲۷ شوال ۱۳۳۱ق /۸ اکتبر ۱۹۱۲-۲۹ سپتامبر ۱۹۱۳م ) می باشد.
کنگره برلین که در ۱۲۹۵ق /۱۸۷۸م به ابتکار بیسمارک ، صدراعظم آلمان تشکیل شد و توانست از جنگ عمومی در اروپا جلوگیری کند، بخش بزرگی از اراضی اروپایی عثمانی - به ویژه در شبه جزیره بالکان - را از پیکر آن امپراتوری جدا کرد اما نتوانست از بروز اختلاف و کشمکش در بالکان جلوگیری کند. در این دوره که امپراتوری عثمانی در سراشیب ضعف و سقوط افتاده بود و قلمروش همواره کوچک تر می شد حوادث و سیاست هایی مانند اوج گیری نهضت های ناسیونالیستی در بالکان ، و مداخلات روسیه و اتریش ، به ویژه سیاست پان اسلاویستی روسیه در این شبه جزیره بیش از پیش موجب تضعیف آن گردید و دولت های بالکان را به استفاده از موقعیت برای جبران تسلط عثمانیان و خسارات گذشته برانگیخت ، چنانکه صربستان خواستار توسعه قلمرو خود گردید. اگرچه کشورهای بالکان بر سر مسائل مختلف به شدت با یکدیگر اختلاف داشتند، لیکن سیاست دول بزرگ اروپا مبنی بر تضعیف و بیرون راندن مسلمانان از شبه جزیره ، اتحاد کشورهای بالکان را ضروری می نمود. از سوی دیگر منافع روسیه و اتریش در منطقه بالکان به شدت با یکدیگر برخورد داشت ؛ چه ، اتریش می خواست به سواحل اژه و آدریاتیک دست یابد، و روسیه نیز قصد تصرف آبراههای بُسفر و داردانل را داشت . اهداف روسیه با مخالفت سایر دول اروپایی مواجه شد و این دولت از آن پس ، به طرفداری از دولتهای بالکان در برابر عثمانی برخاست و در کنگره بالکان (۱۳۲۸ق /۱۹۱۰م در صوفیه پایتخت بلغارستان )، شعار «بالکان از آن ِ بالکانیهاست » را مطرح ساخت که به مفهوم بیرون راندن مسلمانان از این سرزمین تلقی می شد. افزون بر آن حمله ایتالیایی ها به تریپولی (طرابلس ) در لیبی که با اولتیماتوم ۴ شوال ۱۳۲۹ق /۲۸ سپتامبر ۱۹۱۱م آغاز شد، دولت عثمانی را درگیر مسائل دیگر کرد و از اوضاع بالکان غافل گردانید.
پیمان برضد عثمانی
کشورهای بالکان با استفاده از فرصت ، پیمان های اتحاد بستند. نخستین پیمان برضد عثمانی میان صربستان و بلغارستان در ۱۳ مارس ۱۹۱۲، سپس معاهده ای دیگر در ۲۹ مه ۱۹۱۲ میان یونان و بلغارستان ، و آنگاه پیمانی دیگر میان مونته نگرو و بلغارستان منعقد شد. این اتحادها به رغم اختلاف عمیق میان کشورهای بالکان ، به دیده عثمانیان عجیب می نمود و از این رو، دولت احمد مختار پاشا این اتحاد را جدی نگرفت اما دولتهای بالکان با اولتیماتوم مشترک از دولت عثمانی خواستند که ظرف ۳ روز به صربستان ، مقدونیه و آلبانی خودمختاری دهد و مرزهای جدید را براساس ویژگیهای قومی تعیین کند و نیروی انتظامی بومی و استانداران محلی را به رسمیت بشناسد. در این اخطار تأکید شده بود که در صورت نپذیرفتن این درخواست ها به زور متوسل خواهند شد. دولت عثمانی این اولتیماتوم را نپذیرفت و در ۸ اکتبر ۱۹۱۲ نخستین مرحله جنگ بالکان آغاز گردید.
جنگ اول
این جنگ برای دولت عثمانی بسیار مصیبت بار بود. ارتش عثمانی که در ۳ جبهه جداگانه می جنگید، بیش از ۶ هفته دوام نیاورد. یونانیها در جبهه جنوب با فرماندهی کنستانتین ، ولیعهد یونان ، ترک ها را شکست داده ، شهر سالونیک را به تصرف در آوردند. بلغارها نیز در جبهه شرق در ناحیه «لوله بورغاز۲»، نیروی عثمانی را تارومار کردند و به سوی چاتالجا ۳ پیش رفتند. صرب ها هم در جبهه غرب بر عثمانی ها غلبه یافتند. سرانجام در ۳ دسامبر ۱۹۱۲ دولت احمد مختار پاشا آتش بس را پذیرفت و استعفا کرد و به جای او کامل پاشا به صدارت منصوب شد. دولت کامل پاشا مشغول مذاکره با دولتهای بالکان بود که جمعیت اتحاد و ترقی (ه م )، شکست را بهانه قرار داده ، به باب عالی (ه م ) حمله ور شد. رهبری کودتاچیان را انورپاشا (ه م ) برعهده داشت . با این رویداد که در تاریخ عثمانی به «واقعه باب عالی » معروف است ، دولت کامل پاشا برکنار شد و کاظم پاشا، وزیر جنگ که عامل شکست شناخته شده بود، به قتل رسید دولت جدید به ریاست شوکت پاشا که با پشتیبانی جمعیت اتحاد و ترقی روی کار آمده بود، ترک مخاصمه را نپذیرفت و بار دیگر در ۳ فوریة ۱۹۱۳ آتش جنگ شعله ور شد. عثمانیان در این جنگ هم شکست خوردند و ادرنه را از دست دادند. آنگاه اسکودار و دیگر شهرها نیز سقوط کردند و هزاران نفر از روستاییان ترک قتل عام شدند. سرانجام دولت عثمانی شرایط صلح را پذیرفت و عهدنامه ای که حاصل مذاکرات کنفرانس لندن بود، در ۳۰ مه ۱۹۱۳ به امضا رسید. به موجب این عهدنامه خط میدیه - اَنَز، مرز عثمانی - بلغارستان تعیین شد، تراکیه و ادرنه در تصرف بلغارستان ماند، حقوق عثمانی در کرِت به یونان واگذار شد و حل و فصل مسائل مربوط به مالکیت جزایر دریای اژه برعهده دول اروپایی غیر بالکان محول گردید، و به این ترتیب دوره اول جنگ بالکان به پایان رسید.
جنگ دوم
...