دانشنامه اسلامی
در معنای «شعائراللّه» میان مفسران گفتوگوست و برخی تا ۸ معنا برای آن نقل کرده اند؛ لیکن از قرآن استفاده می شود که این واژه با مراسم و مناسک حجّ ارتباط دارد. شیخ طوس ی از گروهی نقل می کند که «شعائراللّه» شترهایی است که برای حجّ اشعار شده است. می توان آیه ۳۶ حجّ را شاهد بر این معنا آورد که در آن صریحاً شتری که برای قربانی حجّ است از شعائر الهی قرار داده شده: «... والبُدنَ جَعَلنها لَکُم مِن شَعئِرِ اللّهِ ...». برخی، حرکت دادن شتران، اشعار، تقلید و سپس نحر و اطعام از آن ها را از شعائراللّه می دانند؛
عام بودن مفهوم شعائراللّه
لیکن شعائراللّه مفهومی عام دارد که بر مصادیق فراوانی منطبق می شود و آنچه در روایات یا کلام مفسران آمده مصادیق آن است و مفهومِ عام آن را محدود نمی کند. در آیه ۲ مائده «هَدْی» و «قلائد» آمده: «لاتُحِلّوا... ولاَ الهَدیَ ولاَ القَلئِدَ ...» که هَدْی را قربانیهای بی نشان و قلائد را جمع قلیده و به معنای قربانیهای نشان دار دانسته اند. از ابن عباس نقل شده: تا هنگامی که حیوان تقلید نشود به آن هدی گویند.
تفاوت هدی با قلائد
برخی هدی را اعم از قلائد دانسته اند و ذکر قلائد را پس از هدی از قبیل ذکر خاص پس از عام دانسته اند. برخی قلائد را جمع قلاده دانسته و گفته اند: مقصود از این کلمه خود قلاده و احترام به آن و در حقیقت مبالغه ای است در احترام به حیوان قلاده دار؛ مانند آیه «و لایُبدین زینتهنّ» که نهی از ظاهر کردن زینت، مبالغه در نهی از ظاهر کردن مواضع زینت زنان است. برای «لاتُحِلّوا... القَلئِدَ» معانی دیگری نیز بیان شده است از جمله این که آیه درباره منع قطع درختان حرم و استفاده از پوست آن ها برای نشانه گذاری است یا درباره احترام به کسانی است که نشان حجّ را بر گردن افکنده اند. در این صورت جمله به حذف مضاف خواهد بود: «لاتحلّوا اصحاب القلائد»؛ بدین معنا که خداوند فرمان داده جان و مال همه حاجیان، از جمله مشرکان عرب هنگامی که برای حجّ می آیند محترم باشد، بر این اساس ابن عباس گفته: این آیه با آیه «فَاقتُلوا المُشرِکینَ حَیثُ وجَدتُموهُم...» نسخ شده است.
اهمیت قربانی حجّ
...
