دانشنامه اسلامی
اداره ی کل امور تربیتی یکی از ادارات وزارت آموزش و پرورش است که از سال ۱۳۵۰ به عنوان یک واحد ویژه برای مدیریت و ارائه ی خدمات فوق برنامه، مکمل، امور مشاوره و هدایت تحصیلی با همین عنوان در ساختار معاونت آموزشی وزارت آموزش و پرورش تشکیل گردید، اما در سال ۱۳۵۴ به حوزه ی معاونت تازه تأسیس امور اجتماعی و رفاه منتقل شد.
این اداره کل به طور عمده متکفل فعالیت های «فوق برنامه» از قبیل: سرودها، برنامه های تفریحی، اردوها و سایر فعالیت های غیررسمی آموزش و پرورش بوده است. بدیهی است با تغییر نظام ارزشی حاکم بر آموزش و پرورش، دگرگونی اساسی در اهداف، برنامه ها و نیروهای انسانی، این بخش اجتناب ناپذیر بود.
با پیروزی انقلاب، مقدمات ساماندهی امور فوق برنامه و مکمل و توجه به گسترش فرهنگ انقلاب و ارزش های آن در دستور کار مسئولان وقت آموزش و پرورش قرار گرفت و مسئولیت های جدیدی برای مربیان پرورشی و یا افراد شاغل در این حوزه پیش بینی شد که علاوه بر موارد مذکور، امور حراست، گزینش و تبلیغات دینی و انقلابی نیز به طور نانوشته از وظایف آنان قلمداد می شوند. (علاءالدین کیا، ۳۸)
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در ۸/۱۲/۱۳۵۷ مدارسی که با وقوع انقلاب تعطیل شده بود، مجدداً بازگشایی شدند. در پی آن افرادی برای معرفی انقلاب اسلامی به مدارس اعزام شدند و ضمن برگزاری مراسم متعدد، دانش آموزان را با اهداف و برنامه های انقلاب اسلامی آشنا کردند. این عده بعدها در مدارس «مربیان امورتربیتی» لقب گرفتند. به دنبال آن با همت شهیدان رجائی و باهنر، مجموعه ی مذکور «نهاد امور تربیتی» نامگذاری شد. (نشریه ی نگاه، شماره ۱۴۷، اسفند ۱۳۷۸)
در سال ۱۳۵۹ و به ابتکار شهید رجائی این اداره کل به معاونت امور اجتماعی و پرورش ارتقا یافت و سپس با عنوان «پژوهش و نیروی انسانی» به فعالیت در زمینه ی تربیتی دانش آموزان پرداخت.
در سال ۱۳۶۴ ساختار جدید امور تربیتی با ارتقای آن به سطح معاونت وزیر توسط سازمان امور استخدامی کشور تصویب شد و به مرحله ی رسمی و مستقل درآمد. این تغییر را می توان نقطه ی عطفی در سطح فعالیت های امور تربیتی دانست؛ زیرا برنامه های این نهاد در سطح کلاس ها و مدارس از حد فوق برنامه فراتر رفت و طی چند سال بعد گستره ای از برنامه ها، از قبیل مشاوره ی تربیتی، ورود به متن ساعات درسی و فعالیت های فوق برنامه ی درون و بیرون مدرسه، تربیت بدنی و تندرستی، فعالیت های فرهنگی و هنری، اردویی و مشاوره و تحقیق، تغذیه و بهداشت و... را در درون و بیرون از سازمان مدرسه دربرمی گرفت.
همزمان با این تغییر و به بیان دیگر ارتقای ساختار، ردپای دو جهت گیری در فعالیت های حوزه ی پرورشی مدارس قابل تشخیص بوده است: # اقدام برای درگیرکردن سایر عناصر مدرسه از قبیل: مدیر، معلم در امور تربیتی به مربی تربیتی در قالب «ستادهای تربیتی».
