دانشنامه اسلامی
این کتاب شامل روایاتی است که شیخ الطائفه در نجف اشرف طی جلسات منظمی برای شاگردان خود املا می کرده است. این واقعه بعد از آن است که در سال 448 ق حوزه نجف را تأسیس نمود و شروع به تربیت شاگردان در آن حوزه علمیه مقدس کرد.
اولین مجلس کتاب، در سال 455 ق و آخرین آن، در سال 458 ق برگزار شده و از مجلس نوزدهم تا پایان کتاب، روزهای جمعه بوده که تاریخ دقیق آن ها در ابتدای هر مجلس ذکر شده است. شیخ طوسی با دقت تمام سلسله سند روایات را ذکر کرده و کمتر روایت مرسل یا مقطوع در آن ها دیده می شود. لذا می توان گفت که امالی شیخ طوسی مجموعه روایاتی است که شیخ از بین هزاران روایت، که در اختیار داشته، انتخاب نموده است.
کتاب امالی از حیث تنوع موضوعات بسیار جالب است؛ چرا که موضوعات آن از اصول دین و معرفت الله و فضایل معصومان و سیره نبوی تا ادعیه مأثوره و وقایع تاریخی و سیاسی مانند هجرت به حبشه و مقتل امام حسین علیه السلام و قیام مختار را در بردارد. در کنار این روایات، روایات اخلاقی در موضوعات گوناگون، و روایات آداب خوردن و آشامیدن و آداب مسجد نیز به چشم می خورد. فرزند شیخ طوسی، ابوعلی طوسی، کتاب امالی را روایت کرده است.
تعداد روایات این کتاب 1537 روایت است که در 46 مجلس تنظیم شده است. در چاپ حاضر، هر روایت شماره مسلسل و روایات هر مجلس نیز شماره ردیف دارند.
از جمله اساتید شیخ طوسی در این کتاب می توان به: 1- شیخ مفید در مجلس های 1 تا 9 و 45 2- ابومفضل شیبانی در مجلس های 16 تا 32، که مجلس هایی کوتاه و مختصر است 3- ابن صلت اهوازی در مجلس های 4 و 12 و 41 تا 44 4- ابن غضائری در مجلس های 15 و 32 و 33 و 34 و 38 و 40 5- حسین بن ابراهیم قزوینی در مجالس 35 تا 38 6- ابن شاذان قمی در مجالس 38 و 42 اشاره نمود. بقیه مجالس نیز از یک یا چند شیخ روایت شده که روایات هر شیخ در مجموعه ای جدای از دیگری آمده است.
[ویکی اهل البیت] شیخ الطائفه ابوجعفر محمد بن حسن طوسی (م 460 ق).
این کتاب شامل روایاتی است که شیخ الطائفه در نجف اشرف طی جلسات منظمی برای شاگردان خود املا می کرده است. این واقعه بعد از آن است که در سال 448 ق حوزه نجف را تأسیس نمود و شروع به تربیت شاگردان در آن حوزه علمیه مقدس کرد.
اولین مجلس کتاب، در سال 455 ق و آخرین آن، در سال 458 ق برگزار شده و از مجلس نوزدهم تا پایان کتاب، روزهای جمعه بوده که تاریخ دقیق آن ها در ابتدای هر مجلس ذکر شده است. شیخ طوسی با دقت تمام سلسله سند روایات را ذکر کرده و کمتر روایت مرسل یا مقطوع در آن ها دیده می شود. لذا می توان گفت که امالی شیخ طوسی مجموعه روایاتی است که شیخ از بین هزاران روایت، که در اختیار داشته، انتخاب نموده است.
کتاب امالی از حیث تنوع موضوعات بسیار جالب است؛ چرا که موضوعات آن از اصول دین و معرفت الله و فضایل معصومان و سیره نبوی تا ادعیه مأثوره و وقایع تاریخی و سیاسی مانند هجرت به حبشه و مقتل امام حسین علیه السلام و قیام مختار را در بردارد. در کنار این روایات، روایات اخلاقی در موضوعات گوناگون، و روایات آداب خوردن و آشامیدن و آداب مسجد نیز به چشم می خورد. فرزند شیخ طوسی، ابوعلی طوسی، کتاب امالی را روایت کرده است.
تعداد روایات این کتاب 1537 روایت است که در 46 مجلس تنظیم شده است. در چاپ حاضر، هر روایت شماره مسلسل و روایات هر مجلس نیز شماره ردیف دارند.
از جمله اساتید شیخ طوسی در این کتاب می توان به: 1- شیخ مفید در مجلس های 1 تا 9 و 45 2- ابومفضل شیبانی در مجلس های 16 تا 32، که مجلس هایی کوتاه و مختصر است 3- ابن صلت اهوازی در مجلس های 4 و 12 و 41 تا 44 4- ابن غضائری در مجلس های 15 و 32 و 33 و 34 و 38 و 40 5- حسین بن ابراهیم قزوینی در مجالس 35 تا 38 6- ابن شاذان قمی در مجالس 38 و 42 اشاره نمود. بقیه مجالس نیز از یک یا چند شیخ روایت شده که روایات هر شیخ در مجموعه ای جدای از دیگری آمده است.
گرچه کتاب امالی ترتیب موضوعی ندارد و از این جهت به دست آوردن یک موضوع خاص در کتاب مشکل به نظر می رسد؛ اما با گذری سریع به کتاب، خواننده آن درمی یابد که روایات اثبات ولایت و فضائل امیر المؤمنین علیه السلام حجم زیادی از کتاب را دربر گرفته است. شیخ طوسی با دقت، تمام سلسله سند روایات را ذکر کرده و کمتر روایت مرسله یا مقطوعه در آنها دیده می شود؛ لذا می توان چنین گفت که امالی شیخ طوسی روایات منتخبی است که شیخ از بین هزاران روایت که در اختیار داشته انتخاب نموده است
نسخه ای مربوط به سال 580 هجری در دست است که مجالس با ذکر مشایخ شیخ طوسی شروع می شود و نام ابو علی طوسی در آنها نیست؛ اما در نسخه های متأخر از آن ابتدای مجالس نقل ابو علی طوسی است از پدرش با ذکر تاریخ نقل.
