دانشنامه اسلامی
رسّ در لغت به معنای کندن چاه و قبر ، مدفون کردن مرده یا غیر آن، چاه کهنه، چاه سنگ چین شده، معدن و نیز استوار ساختن ، نشانه و اندک اثر بر جای مانده هر چیز آمده است.
اصحاب رس در قرآن
قرآن دوبار در آیات ۳۸ فرقان و ۱۲ ق از اصحاب رسّ تنها به عنوان قومی که در پی تکذیب پیامبر خویش با عذاب الهی نابود شدند، یاد کرده است؛ اما هیچ گزارشی درباره هویّت، آیین ، پیامبر ، مکان و زمان زندگی و چگونگی نابودی آنان و نیز شرح کارهایی که زمینه عذابشان شد، ارائه نکرده است. در سوره فرقان ضمن گزارش برخی از درخواستهای نامعقول از سوی تکذیب کنندگان پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) و در مقام تهدید آنان، از اصحاب رسّ در شمار اقوامی چون قوم نوح ، عاد ، ثمود و ... یاد شده که همگی به سبب تکذیب پیامبر خویش با عذاب الهی نابود شدند:«و قَومَ نوح لَمّا کَذَّبُوا الرُّسُلَ اَغرَقن-هُم ... • و عادًا و ثَمودا و اَصح-بَ الرَّسِّ و قُرون-ا بَینَ ذلِکَ کَثیرا» در سوره ق نیز در پی گزارش تکذیب پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) و وعده رستاخیز از سوی کافران ، اصحاب رسّ با همین وصف یاد شده اند:«کَذَّبَت قَبلَهُم قَومُ نوح واَصح-بُ الرَّسِّ و ثَمود • و عادٌ و فِرعَونُ و اِخونُ لوط • و اَصح-بُ الاَیکَةِ و قَومُ تُبَّع کُلٌّ کَذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ وعید» برخی صاحب نظران با استناد به ترتیب ذکر اصحاب رسّ در آیه ۳۸ فرقان و توجیه ترتیب آن در آیه ۱۲ ق بر این باورند که اصحاب رسّ در دوره تاریخی نزدیک به زمان قوم عاد و ثمود می زیسته اند. پاره ای گزارشهای تاریخی نیز که هر سه قوم را جزو طبقه اعراب «بائده» (منقرض شده) نشان می دهد ، مؤیّد آن است.
دیدگاههای مختلف در باره اصحاب رس
مفسرّان به سبب نبود گزارش تفصیلی قرآن و براساس برخی معانیِ لغویِ «رسّ»، پاره ای احادیث و روایتهای تاریخی دیدگاههای متفاوتی را درباره هویّت، آیین، پیامبر، محل و زمان زندگی، زمینه ها و چگونگی هلاکت اصحاب رسّ ارائه کرده اند که گاهی آمیخته به افسانه و داستان پردازی است. بیشتر گزارشها هر چند با جزئیاتی متفاوت و غالباً متداخل، براساس معنای چاه برای رسّ و محوریّت آن استوار است، با این تفاوت که شمار چشم گیری از آنان، اصحاب رسّ را قومی یاد کرده اند که به سبب افکندن پیامبر خویش در چاه، به این نام موسوم شده اند. اغلب، نام آن پیامبر را « حنظلة بن صفوان » گفته اند. مهم ترین روایتها از این قرار است:
← دیدگاه اول
...
