دانشنامه اسلامی
این اصل در جایی کاربرد دارد که تردید شود آیا مولا ، یا هر متکلم دیگری، در مقام بیان تمام مراد خود بوده یا قصد اهمال و اجمال گویی داشته است. اصل عقلایی در این گونه موارد حکم می کند که متکلم در مقام بیان بوده است.
یکی از مقدمات حکمت
یکی از مقدمات حکمت این است که مولا در مقام بیان تمام مراد خود باشد، حال هر جا به دلیل خارجی احراز شود که مولا در مقام بیان تمام مراد خود به مکلف بوده به فرض فراهم بودن سایر مقدمات حکمت، به اصالت اطلاق تمسک می شود، ولی اگر از دلیل خارجی فهمیده شود مولا در مقام اهمال و یا اجمال گویی بوده، حق تمسک به اطلاق وجود ندارد، چون اطلاقی نیست. اما هرگاه در موردی شک شود که آیا متکلم در مقام بیان تمام مراد خود بوده یا قصد اهمال و اجمال گویی داشته است، عقلا و عرف می گویند اصل این است که متکلم در مقام بیان تمام مراد خود بوده مگر آن که خلاف آن اثبات شود، زیرا متکلم متوجه کلام خود می باشد و اگر قیدی را در کلام نمی آورد، یعنی آن را قصد نکرده است.
